پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

دست يابي به معناي دقيق و مقصود اصلي گوينده از يك واژه، در بازه‌ي زماني خاص روش‌هاي گوناگوني دارد. يكي از اين روش‌ها معناشناسي مي‌باشد. در اين شيوه، معنا شناس به دنبال مطالعه و بررسي شرايط توليد معنا و دريافت آن نزد خواننده است. قرآن، معجزه الهي است و از سطوح معنايي متعددي برخوردار است؛ لذا استوارترين و مطمئن‌ترين روش در شرح آيات، ره‌يابي به عمق معناي واژگان قرآن است تا امكان دستيابي به تفسيري نزديك به مراد خداي حكيم فراهم گردد. اين پژوهش درصدد دست‌يابي به معناي واژه‌ي «برّ» به شيوه‌ي معناشناسي مكتب بن (قومي فرهنگي) با الهام از روش ايزوتسو مي‌باشد؛ و به‌منظور ترسيم ميدان معنايي اين واژه در قرآن كريم صورت گرفته است. براي اين منظور لازم است در سه حيطه‌ي؛ 1 - تبارشناسي واژگاني، 2 - ميدان‌هاي معناشناسي و 3 - مطالعات متني فعاليت صورت گيرد. در تبارشناسي واژگاني «برّ» كه بر اساس تحليل صرفي و واژگاني برّ و مطالعه‌ي جهان‌بيني و فرهنگ قومي عرب جاهلي پيش از اسلام به‌دست‌آمده است؛ اين واژه داراي معناي اساسي «انجام كار نيك و توسع در نيكوكاري» مي‌باشد همچنين اين نتيجه به دست مي‌آيد كه اين واژه تطور معنايي نيافته است و قبل از اسلام نيز در همان معنايي به‌كاررفته است كه بعد از اسلام استفاده‌شده است. همچنين در ميدان معناشناسي «برّ» با بررسي معاني ريشه‌ي «برّ» درآيات قرآن و تشكيل ميدان‌هاي معنايي واژه‌ها و عبارت‌هاي مترادف، متضاد، واژه‌ها و عبارت‌هاي مرتبط ازلحاظ فعاليت و انفعال و واژه‌هاي ملازم، گستردگي ميدان معناشناسي «برّ» در قرآن و گستردگي آيات در اين ميدان به دست مي‌آيد. بر اساس اين روش، با مطالعات متني واژه‌ي «برّ» و كشف واژه‌هاي كليدي و كانوني و جهان‌بيني قرآن در مورد «برّ» مي‌توان به تعريف معنا شناسانه‌ي «برّ» كه «انجام هر نيكي با انفاق و احسان و دوري از منت و آزار و عدم فجور» دست‌يافت.