پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مباحث مربوط به اجل، قضاوقدر و بداء، از جمله اعتقادات كلامي شيعيان مي باشند و مي توان گفت كه بسياري از اعمال و رفتارهاي بشري، از خوب يا بد و در نتيجه، بسياري از سعادت ها و شقاوت هاي دنيوي و اخروي انسان ها، ريشه در همين عقايد دارد. بنابراين، دارا بودن اعتقاد صحيح پيرامون اين مباحث، از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. در اين پژوهش، به بررسي اقسام اجل، اقسام قضاوقدر، صحت عقيده ي بداء و هم چنين ارتباطي كه ميان اقسام اجل با بداء و قضاوقدر وجود دارد، پرداخته شده است كه اين ها، همگي از مباحث مهم، در دايره ي علم كلام مي باشند و در ميان مسلمانان و به ويژه متكلمان ، مورد بحث واقع شده اند. سبك زندگي انسان ها ، تا حد زيادي ريشه در عقايد آن ها دارد. اين تحقيق، با روش توصيفي- تحليلي، نگاشته شده و با استناد به متون ديني، به اين نتيجه رسيده است كه اجل، يكي از مصاديق و زيرمجموعه هاي قضاوقدر مي باشد و ممكن است، در يكي از اقسام آن، كه اجل معلق نام دارد، بداء رخ دهد. اجل غيرحتمي از زيرمجموعه هاي قضاوقدر غيرحتمي است و هردو مقوله، بداءپذير بوده و در لوح محو و اثبات جاي دارند و اگر خداوند متعال، اراده نمايد، مي تواند در آن، تغييراتي ايجاد كند و اين امر، نشان از قدرت مطلق خداوند است. امّا اجل و قضاوقدر حتمي كه در لوح محفوظ قرار دارند، بداءپذير نمي باشند؛ يعني هيچ گونه تغيير و دگرگوني در قضاوقدر و اجلي كه وقوعشان حتمي است و تمام اسباب و شرايط براي تحققشان فراهم است، صورت نخواهد پذيرفت.