پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اين مطالعه با هدف نقد و بررسي قاعده لطف از منظر متكلمين انجام و در آن تلاش گرديده تا به اين سوال پاسخ داده شود كه قاعده لطف از منظر متكلمين چگونه مورد ارزيابي واقع مي شود. تحقيق از نوع تحقيقات توصيفي است و روش بكار رفته در اين مطالعه اسنادي مي باشد. داده هاي مورد نياز متناسب با اهداف و سوالات تحقيق، با استفاده از فيش جمع آوري شده و در تحليل داده ها از روش تحليل محتوا استفاده مي شود. اين قاعده از ديرباز مورد توجه متكلمان اسلامي و حتي فلاسفه قرار گرفته است به گونه اي كه بسياري از اصول اساسي مذهب خود را از جمله امامت، وعد و وعيد، وجوب نصب امام، وجوب بعثت و...را با اين قاعده به اثبات رسانده اند. در اين ميان برخي از متكلمين ادله هاي مختلفي را براي اثبات وجوب لطف بيان نموده اند كه اكثريت ادله آنان حول محور بر جود و حكمت الهي مبتني است به گونه اي كه اگر خداوند متعال در حق بندگانش لطف نكند اين كار مخالف حكمت است و خداوند كار قبيحانه¬اي را انجام داده است. متقابلاً كساني كه كه مخالف اين قاعده شده اند نيز ادله هايي را براي اثبات گفتار خود بيان نموده اند كه برخي از اين ادله مورد پذيرش و غير قابل خدشه است و برخي ديگر قابل مناقشه مي باشد. يكي از مهمترين نتيجه اي كه با مطالعه اين پژوهش بدست آمداين است كه ادله هايي كه متكلمين براي اثبات اين قاعده به آن تمسك كرده اند قابل خدشه است و مشكل است كه بتوان به آن ها تمسك نمود. تنها دليلي كه مي توان به آن تمسك كرد و قابل مناقشه نيست دليل نقلي يعني سوره انعام آيه 12 مي باشد.