پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اين نوشتار با موضوع «نقش و كاركردهاي ولايت فقيه از ديدگاه فقهاي اماميه» با هدف شناخت «نظرهاي فقيهان اماميه درباره نقش ولي فقيه» گردآوري شده است. از نظر اسلام دو نوع ولاء وجود دارد: ولاء منفي و ولاء مثبت. ولايت مثبت دو نوع تشريعي و تكويني است. منظور از ولايت تشريعي، همان حاكميت و سرپرستي قانوني و الهي است مانند ولايت حاكم اسلامي بر تمام مسائل مربوط به «حكومت» و «اداره¬ي كشور اسلامي» كه از با نام ولايت فقيه ياد ميشود. براي اداره جامعه اسلامي حاكم يا به عبارتي ولي فقيه بايد از ويژگيهايي مثل عقل، بلوغ، سياست و زعامت، علم به قانون برخوردار و از ويژگيهايي عدم جاه طلبي و حريص بودن به دور باشد. برخي فقهاي اماميه در موارد گوناگون براى فقيهان از جانب امام زمان قائل به نيابت است. برخي ديگر نقش ولي فقيه را در علم، عدالت و كمال و برخي در اعمال عبادي مانند زكات، خمس، نماز جمعه ميدانند و برخي در اجراي حدود، مسائل اقتصادي، قضايي و ... ميدانند. بر اين اساس از ديدگاه فقهاي اماميه چه فقهاي متقدم و چه فقهاي متاخر حكومت اسلامي نياز به يك ولي يا حاكم ديني دارد كه اين ولايت به وسيله ولايت امامان به وي رسيده كه همان ولايت فقيه است. برخي نقش ولايت را همه جانبه و در همه ابعاد زندگي ميدانند و برخي در برخي شئون اجتماعي، سياسي، اقتصادي و يا قضايي ميدانند. اين نوشتار به شيوه توصيفي و به روش كتابخانهاي با استفاده از منابع مكتوب گردآوري شده است.