پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از رذايل اخلاقي كه زندگي فردي و اجتماعي افراد را تحت تأثير خود قرار مي‌دهد جهل و ناداني است؛ كه در آيات و روايات نيز به شدت مورد نكوهش قرار گرفته است. چرا كه جهل و ناداني منشأ بسياري از گرفتاري‌هاي انسان و اجتماع است كه اگر درمان نشود روند زندگي مادي و معنوي انسان را دچار اختلال مي‌كند. جهل به مرور زمان در فرد ريشه دوانيده و مستحكم مي‌شود و او را از نظر اخلاقي و اعتقادي چنان متزلزل مي‌كند كه انساني را كه اشرف مخلوقات است و مي‌تواند به بالاترين مراتب كمال برسد را به مرتبه‌اي پايين‌تر از حيوانات سوق مي‌دهد. چرا كه فرد در اثر جهالت، گرفتار تعصب و لجاجت مي‌شود و ديگر هيچ چيز و هيچ كس برايش اهميت ندارد و براي به كرسي نشاندن حرف خود و رسيدن به منافعش از هيچ كاري فروگذار نيست. حتي به تمسخر ديگران هم روي مي‌آورد و تا جايي پيش مي‌رود كه خود را برتر از ديگران مي‌بيند و دچار تكبر مي‌شود و ارزش‌هاي اصلي انسانيت را فراموش مي‌كند و از آنجايي كه مي‌خواهد آزادانه اقدام به هر عملي نمايد به راحتي دست به تكذيب پيامبران، قرآن و انكار معاد مي‌زند و در اين هنگام است كه خداوند نيز بر قلبش مهر زده و او را به حال خود رها مي‌كند؛ بنابراين علاوه بر زندگي دنيوي، زندگي اخروي خود نيز ويران مي‌كند و گرفتار عذاب مي‌شود. با نفوذ چنين افرادي در اجتماع، جامعه نيز از خطرات جهل در امان نخواهد بود و در مرحله‌ي نفاق و پراكندگي فرار مي‌گيرد. چرا كه وقتي افراد جامعه از نظر علمي در سطح پاييني قرار داشته باشند جامعه از نظر فرهنگي سقوط كرده و افراد براي حل مشكلات به جاي تمسك به آموزه‌هاي ديني به شايعات و خرافات روي مي‌آورند در اين جاست كه زمينه براي ايجاد توطئه توسط دشمنان فراهم مي‌شود؛ و اقدام به جنگ رواني مي‌كنند و افراد جامعه هم كه قدرت علمي ندارند نه تنها از تحليل اين گونه موارد عاجزند بلكه به توصيه‌هاي رهبران ديني هم عمل نمي‌كنند در نتيجه وحدت جامعه به هم مي‌خورد و قدرت سياسي جامعه كاهش مي‌يابد و زمينه تسلط بيگانگان فراهم مي‌شود.. اين تحقيق با رويكرد توصيفي، تحليلي و اسنادي و با بهره‌گيري از منابع تفسيري و روايي به بررسي آثار جهل در زندگي فردي و اجتماعي انسان از ديدگاه آيات و روايات مي‌پردازد. به نظر مي‌رسد جهل، آثار سوئي در زندگي فردي و اجتماعي انسان دارد.