پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اثبات واجب الوجود و آثار عميقي كه اثبات اين امر بر جهان بيني و زندگي آدمي دارد قابل انكار نيست و اين امر همواره يكي از دغدغه هاي اصلي بشر بوده است. بخش عمده اي از منابع اديان متفاوت به بحث از مبدا عالم يا وجود خدا و بيان ارتباط او با انسانها پرداخته اند. در اسلام نيز بعد از عصر حضور معصومين(عليهم السلام) فلاسفه و متكلمان بسياري در طي قرون متمادي، در اين راستا قلم زده اند. در بين فيلسوفان و متكلمان مسلمان محمد مسيح بن اسماعيل فسايي كه در اوايل قرن دوازدهم مي زيست، كتابي كامل و جامع، با رويكردي عقلي به اين مسأله تأليف كرده و شبهات فلسفي و كلامي موجود را پاسخ داده است.. تاليفات اين فيلسوف به صورت نسخ خطي در برخي كتابخانه ها موجود است، اين پژوهش، تحقيق، تصحيح، مقابله و مقدمه نگاري نسخه "اثبات واجب" وي است كه در آن پس از بيان مقدماتي چون ابطال اولويت ذاتيه و وجوه و دلائل 5 گانه ابطال اولويت ، تقسيمات واجب و و قاعده هاي فلسفي چون: الشي ما لم يجب لم يوجد و چند قانون فلسفي ديگر، بر برهان مشهور كه مبتني بر دور و تسلسل است ايراد وارد كرده و سپس برهان ديگري را كه متوقف بر دور و تسلسل نيست، تقرير مي كند. بعد از اثبات واجب، توحيد واجب را هم در ايجاد و هم وجوب بالذات ثابت ميكند.