پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

شيطان موجودي مورد تاييد اديان مختلف و دين شريف اسلام است .خداوند متعال در آياتي از قرآن كريم مانندسوره اعراف ايات 11 به بعد، به وجود شيطان ،ميزان تسلط و كار اصلي او كه اغواگري و فريب انسانهاست اشاره مي كند. شيطان نام كلي موجوداتي است كه انسانها را اغوا كرده وبه بدي فرا مي خوانند. اما ابليس نام موجود خاصي است زنده ومكلف كه به دليل تمرد از فرمان خدا از درگاه الهي رانده شد. البته كاربرد لفظ شيطان در ابليس به دليل پيشتازي در نافرماني از امر خدا بوده است. در نگاه ملاصدرا كه الهام گرفته از مباني ديني است ،شيطان از طايفه جن و موجودي داراي هويت نفساني وشبيه انسان است كه از راه قوه واهمه در او نفوذ كرده و به وسوسه و شرارت مي¬پردازد.از طرفي بر اساس حمكت متعايه نظام آفرينش،نظام احسن است كه در قالب قوس صعود و نزول اين امر اثبات شده است.اينك اين سوال پيش مي آيد:آيا با وجود شيطان بعنوان مصداق شر ،نظام افرينش همچنان نظام احسن است؟ ملاصدرا نظام آفرينش را آينه و تجلي وجود حق تعالي دانسته پس داراي بهترين نظام ممكن است.از نگاه وي اصل كلي بر عدمي بودن شرور است و بايد درموارد جزئي به توجيه و تاويل شرور وجودي پرداخت مانند وجود شيطان .در تحليل وي شيطان از نظر وجودي خير است و منافع بسياري نيز بر آن مترتب مي باشد و در آخر به تبيين واثبات ضرورت وجود شيطان واقامه دلايل ملاصدرادر نظام احسن پرداخته شده است.