پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قوانين ثابتي در عالم تكوين و تشريع وجود دارد كه قرآن آن ها را سنت هاي الهي ناميده است كه هرگز دگرگوني در آن راه ندارد. معرفت و شناخت تغيير ناپذيري سنت هاي الهي، يكي از مهمترين عوامل تعيين كنندۀ رموز موفقيت و سربلندي انسان در مواجهه با پديده هاي مختلف جهان هستي به شمار مي آيد. اين قوانين برگذشته و حال و فردا حاكم است. در آيه 43 سوره فاطر به تحويل و تبديل ناپذيري سنت هاي الهي تأكيد شده است. سنت عبارت است از عادت و روش جاري و در اصطلاح قرآني آنجا كه به كلمه «الله» اضافه شده منظور قوانين ثابت و لا يتغير حاكم بر زندگي بشر و به طور كلي حاكم بر نظام هستي است. اين قوانين ثابت و دائمي همان شيوه و روش و عادت الهي در رابطه با ممكنات است و هرگز تبديل و دگرگوني در آن راه ندارد. انسان مي تواند با شناخت قوانين جاري در زندگي بشر (سنت هاي الهي) برنامه ي زندگي خود را به گونه اي تنظيم كند كه همسو و هم نوا با امور تكويني و تشريعي او باشد. تغيير ناپذيري سنت هاي الهي در آيه 43 سوره مباركه فاطر از مواردي است كه هم در منابع شيعه و هم در منابع اهل سنت به آن اشاره شده و اين آيه تأكيدي است در مورد سرنوشت گردنكشان و طغيان گران كه در طول تاريخ به بلايايي گرفتار شده اند و اين نمونه اي از سنت هاي الهي است كه در آن دگرگوني راه ندارد ولي سنت هاي بشري همواره در حال نوسان و دگرگوني هستند كه عوامل زيادي در اين دگرگوني نقش دارند كه مهم ترين آن جهل است. همواره در زندگي انسان ها و اجتماعات بشر سنت ها و قوانين طبيعي و الهي حاكم است و اين سنت ها، به عمل، رفتار و كاركرد مردم بستگي دارد. و در پايان بايد بگوييم، انسان نه تنها در اين جهان بيكران خودمدار و بي تكيه گاه نيست بلكه قادر است با تكيه بر نيروي اراده و اختيار و با استفاده از الگويي مجرب و تضمين شده راه را از چاه بشناسد و سرمايه ي عظيم الهي را كه همان عمر و زندگي اوست بيهوده هدر ندهد و آن را به سرحد كمال مطلوب برساند.