پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

بخش قابل توجهي از آيات قرآن اختصاص به تمثيل دارد. تمثيل يكي از شيوه‏هاي بياني است كه قرآن كريم نيز از آن به خوبي بهره برده و تابلوهاي زيبايي را آفريده كه مطالب را به صورت مجسم در مقابل چشم خواننده قرار مي‏دهد. تمثيل‏هاي قرآني علاوه بر آنكه آموزه‏هاي اخلاقي و تربيتي و جنبه اعجاز دارند؛ زيباترين جلوه‏هاي ادبي، بلاغي در قرآن را نيز به نمايش مي‏گذارند و قرآن توانسته است براي نزديك كردن مفاهيم انتزاعي كه ذهن بشر قادر به درك صحيح از آن نيست، تمثيلات گوناگون به كار برد. و از آنجا كه يكي از نمونه‏هاي تمثيلات قرآن، ايمان و كفر مي‏باشد، در اين تحقيق به بررسي «ايمان و كفر در تمثيلات قرآن» پرداخته شده است. در اين تحقيق سعي شده تا جنبه‏هاي بلاغي تمثيل و ويژگي و كاربردهاي آن بررسي شود و به مطالعه آياتي از قرآن كه حقيقت ايمان و كفر، مقايسه ايمان و كفر، ويژگي‏هاي مومن و كافر، اعمال كافران، انفاق مومنان و كافران و آثار ايمان و كفر در تمثيلات پرداخته شود. و در نهايت با بررسي تمثيلات، حقيقت ايمان به چراغ فروزان و آب زلال و حقيقت كفر به كف بي‏دوام تعبير شده، خداوند در تعدادي از آيات به مقايسه مومنين و كفار به صورت مستقيم پرداخته، اعمال كافران به درياي ظلمات و خاكستر و سراب فريبنده تشبيه شده، انفاق در راه خدا به بذر پربركت و باغ پرثمر و انفاق رياكارانه به كشت بي‏ثمر و سنگ مثل زده شده، مومنين در كمال صبر و استقامت و كافر در خيانت و تكذيب پروردگار و همانند سگ هار و حيوان گنگ و چهارپايان بوده و در نهايت مومن به آرامش و سكون، پاكي و كافر به هلاكت مي‏رسد. تمثيل، مثل، ايمان، كفر.