پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده توحيد خود حقيقتي صرف و وجودي محض است كه ثبوت آن جز براي پروردگار عالميان شايسته نيست و خداوند در همه جهات، وجودي يكتاست، چه در ذات و صفات، و چه در افعال. از منظر امام صادق و علامه طباطبايي براساس توحيد افعالي، جهان با همه نظم ها و سنت ها و علل و معلولات واسباب و مسببات، فعل خداوند است كه ناشي از اراده اوست. موجودات عالم، هم چنان كه در ذات استقلال ندارند و همه وابسته به خدا هستند، در مقام تأثير و عليت نيز استقلال ندارند. بنابراين، مسبب الاسباب و علةالعلل، خداوند است و سلسله علت ها در طول اراده خداوند است. همچنين در توحيد افعالي، حقيقت تاثير را در عالم وجود، تنها براي خداي تعالي اثبات مي¬كند و در موارد مختلف انتساب موجودات را به خداي سبحان به انحاء مختلفي بيان مي¬نمايد، به يك معناآن را به خداي سبحان نسبت داده و به معناي ديگر همان را بالتبع، به غير او منسوب نموده است. مثلا مسأله خلقت و مالكيت و تدبير عالم و سرپرستي و رازقيت و شفاعت و غفران را به معناي اول به خداوند نسبت داده و در عين حال در موارد مختلفي به معناي دوم؛ آن را به چيزهاي ديگر هم نسبت مي¬دهند.