پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پژوهش حاضر با رويكردي تحليلي در صدد تبيين حقيقت نفس از ديدگاه امام علي(عليه السلام) است ؛ به همين جهت با مفهوم شناسي نفس و واژگان وابسته نظير روح ، نفس ، قلب و عقل اين نتيجه به دست مي¬آيد كه هر چند واژه¬هاي فوق كاربردهاي متعدد داشته¬اند ، در عين حال مفهومي واحد مبني بر جنبه فرا مادي انساني انتقال مي¬دهند . با موشكافي احاديث امام علي (عليه السلام) و استخراج ادله مربوطه ، تجرد نفس قابل استنباط است . از منظر روايات منقوله اميرمؤمنان (صلوات الله عليه) ، نفس داراي مراتبي نظير نفس اماره ، لوامه ، و مطمئنه است . به طور مسلم بين نفس و بدن ، تعلق و تأثير متقابل وجود دارد . البته اما در اين رابطه دو طرفه ، اصالت با نفس و روح مجرد است و بدن به عنوان ابزار آن نفس است ؛ هر چند نمي¬توان از تأثيرات متقابل جسم بر روح چشم پوشي نمود . اين ادعا علاوه بر ادله¬هاي روايي ، پشتوانه¬هاي تجربي و عقلي نيز دارد . هم چنين با طرح مباحث مختلف و تحليل روايات امام علي (عليه السلام) جاودانگي نفس ثابت مي¬شود كه با تبيين خلود نفس ، دو عالم برزخ و آخرت متبلور مي¬شود و البته مرگ ، دريچه و گذرگاه ورود نفوس از عالم دنيا به آن عوالم است .