پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده راه يابي اسرائيليات به تفسير لزوم پالايش تفاسير را توجيه مي كند؛ از آن جا كه اين پديده نامبارك در قالب روايات وارد كتب تفسير و متون ديني شده ضروري است كه تفاسير و البته به طور خاص تفاسير روايي مورد نقد و بررسي قرار گيرند.اهميت اين باز نگري بدان جهت است كه فهم صحيح آيات قرآن تنها از طريق مراجعه به تفاسير محقق مي گردد.اسرائيليات مفهوم گسترده اي دارد و تنها شامل افسانه هاي برگرفته از تورات و ساخته شده توسط يهوديان نيست،بلكه تمام داستان هاي خرافي و بي پايه،افسانه ها و روايات مجعول و ساختگي كه توسط يهود،مسيحيان،صاحبان افكار الحادي(زنادقه) و آنچه برخي مسلمانان ساخته و پرداخته اند، را در بر مي گيرد. در مورد زمان ورود اسرائيليات به منابع اسلامي اختلاف نظر وجود دارد، كه در اصل تعارضي با يكديگر ندارند و هر يك از منظري خاص به اين مسأله مي پردازند. برخي از عللي كه موجب و زمينه ساز ورود اسرائيليات به كتب تفسير و روايي شده اند، عبارتند از : اشتراكات متون ديني يهود با قرآن، كنجكاوي مسلمانان و علاقه به داستان سرايي، دشمني يهود با اسلام،ممنوعيت نقل و نگارش حديث، حكومت اموي و جعل حديث. معروف ترين عوامل و افرادي كه ناشر و مروج اسرائيليات بوده اند : كعب الاحبار، ابوهريره، عبدالله بن سلام، وهب بن منبه، تميم داري، ابن جريح، عبدالله بن عمروبن العاص، محمد بن كعب قرظي و سيف بن عمرمي باشند.تفاسير معروف روايي قرن سوم و چهارم هجري عبارتند از: تفسير قمي، فرات كوفي، المصابيح اسفرايني، حبري، عياشي و تفسير نعماني. در برخي از اين تفسير مواردي از اسرائيليات ديده مي شود؛ البته ميزان تأثير پذيري تفاسير از اسرائيليات، كه غالبا در باب قصص انبياء مي باشد، متفاوت است. از طريق اين تفاسير متأسفانه اين اخبار بي پايه و اساس وارد تفاسير قرون بعدي شده و آن هانيزاز آفت اسرائيليات در امان نمانده اند. از عمده ترين مشكلاتي كه تفاسير روايي با آن روبرو هستند مي توان به حذف سلسله اسنادوتساهل در ارزيابي روايات تفسيري اشاره كرد. راه يافتن احاديث جعلي و اسرائيليات به منابع اسلامي پيامدهاي سوئي به همراه داشته است، ،دشواري دست يابي به احاديث صحيح و در نهايت محروم ماندن از گنجينه الهي فرمايشات گهربار حضرات معصومان. كليد واژگان: اسرائيليات، تفسير روايي، وضع و جعل، قصّاص