پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از بحث‌هاي تفسيري مورد توجّه قرآن پژوهان معاصر، روش ساختارشناسي در تفسير قرآن است. بر اساس اين روش هر سوره داراي جامعيت واحدي است كه باعث به هم پيوستگي آيات مي¬شود. در بيشتر سوره‌هاي قرآن موضوعات مختلفي به كار رفته است كه با نگاه ابتدايي و ظاهري، نوعي پراكندگي ميان اين موضوعات ديده مي‌شود؛ اين در حالي است كه نگرش عميق و ثانوي به اين آيات، نشان از آن دارد كه همه آيات سوره، حاوي محور و غرض واحدي است. دانشمندان اسلامي در سال¬هاي اخير تلاش زيادي را براي نشان دادن ساختار منطقي و منظم سوره¬هاي قرآن انجام داده¬اند. تحقيق حاضر با عنوان ساختار شناسي سوره حديد به دنبال كشف غرض نهايي اين سوره است. از باب مقدمه به اجمال بر برخي مفاهيم از جمله تفسير ساختاري، مباني تفسير ساختاري و هدفمندي سوره ها، كاركردهاي تفسير ساختاري و نظر موافقان و مخالفان مروري صورت گرفته است. بعد از اشاره به روش هاي مختلف كشف غرض و ساختار سوره هاي قرآن، ديدگاه تفاسير منتخب نسبت به غرض و ساختار سوره حديد بيان شده است؛ تفاسيري همچون : الميزان، نظم قرآن، تفهيم القرآن، من هدي القرآن، الموسوعه القرآنيه، الأساس في التفسير و ... به بيان غرض اين سوره از طريق روش‌هاي علمي از جمله: سياق، مكي و مدني بودن سوره، فضيلت قرائت سوره، فضاي نزول، ارتباط سوره با سوره‌هاي بعدي، اسماء الحسني، كلمات كليدي سوره، زمان نزول ، ... پرداخته-اند. هر يك از مفسران درباره¬ي غرض و ساختار اين سوره، با ارائه¬ي دلائل خود، نظري را مطرح كرده‌اند. با بررسي نظرات نقل شده به نظر مي¬رسد، تمام غرض‌هاي بيان شده در راستاي همديگر و حول محور ايمان و انفاق مي‌چرخد. معرفي اجمالي اين سوره و تفسير ساختاري آيات آن از مباحث ديگري است كه در اين پژوهش بررسي شده است. واژگان كليدي:تفسيرساختاري،وحدت موضوعي،انسجام آيات،تناسب آيات،هندسه سوره،سوره حديد