پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

امامت و رهبري اهل‌بيت (عليهم‌السلام) همواره به عنوان يكي از بنيادين‌ترين مفاهيم ديني و اجتماعي در اسلام مطرح بوده است. شناخت ويژگي‌هاي امام، به‌ويژه از منظر امام رضا (عليه‌السلام)، مي‌تواند الگويي براي تبيين رهبري الهي و رفتار انساني در جامعه معاصر فراهم كند. مسئله تحقيق حاضر بررسي مستندات و روايات موجود در منابع شيعي براي شناسايي صفات خَلقي (ذاتي و طبيعي) و خُلقي (اخلاقي و رفتاري) امام رضا (عليه السلام) و تحليل نقش آن‌ها در تحقق امامت و هدايت جامعه است. ضرورت اين پژوهش از آن جهت است كه با وجود منابع فراوان تاريخي و روايي، تحليل نظام‌مند و تطبيقي صفات امام از منظر امام رضا (عليه السلام) در قالب يك چارچوب خَلقي و خُلقي كمتر مورد توجه قرار گرفته و شناخت چنين ويژگي‌هايي مي‌تواند الگوي عملي و اخلاقي براي رهبران و جامعه مسلمانان ارائه دهد. روش تحقيق در اين پژوهش، روش توصيفي–تحليلي مبتني بر ابزار كتابخانه اي است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه امام رضا (عليه‌السلام) ويژگي‌هايي مانند دانش و عقل سرشار، تدبير و قوه تشخيص حق از باطل را به عنوان صفات خَلقي و صداقت، امانت‌داري، عدالت، بردباري و اهتمام به حقوق مردم را به عنوان صفات خُلقي دارا بودند. اين ويژگي‌ها در كنار هم، امام را به الگوي تمام‌عيار رهبري الهي و امين خداوند براي هدايت مردم تبديل مي‌كند. همچنين، رفتارهاي امام در حفظ دين، بيت‌المال، هدايت مردم و رعايت حقوق حتي غيرمسلمانان و دشمنان، نشان‌دهنده جامعيت و جهان‌شمولي امانت‌داري ايشان است. در نتيجه، شناخت و تحليل اين ويژگي‌ها مي‌تواند راهنمايي عملي و اخلاقي براي توسعه رهبري شايسته و تربيت اجتماعي در جامعه معاصر فراهم آورد.