مسؤلیت حکومت اسلامی در امر تغذیه در بحران جنگ بیولوژیک از منظر فقه امامیه و حقوق ایران
چكيده
امنيت غذايي،يكي از مهمترين مؤلفههاي امنيت ملي است كه هرگونه تهديد عليه آن ميتواند پيامدهايي گسترده در سطوح اجتماعي، اقتصادي و سياسي بههمراه داشته باشد. در اين ميان، پديدهاي نوظهور بهنام «آگروتروريسم» بهعنوان يكي از مصاديق جنگهاي بيولوژيكي، با استفاده از عوامل زنده بيماريزا و آلايندههاي شيميايييا زيستي، عمداً توليدات كشاورزي، دامي، منابع آب و مواد غذايي را هدف قرار ميدهد. هدف اصلي اين اقدامات، تضعيف زيرساختهاي تغذيهاي، تخريب اقتصاد ملي، و ايجاد ناامني و رعب عمومي است. با توجه به پيچيدگي اين نوع تهديد و پيامدهاي سنگين آن، پژوهش حاضر به بررسي مسئوليت حكومت اسلامي در قبال تأمين امنيت غذايي در بحران جنگ بيولوژيك از منظر فقه اماميه و حقوق ايران ميپردازد.
اين تحقيق، با روش توصيفي–تحليلي و مبتني بر منابع كتابخانهاي، اسناد فقهي معتبر، مباني اصول فقه، منابع قانوني جمهوري اسلامي ايران، و همچنين اسناد بينالمللي مرتبط (نظير كنوانسيون ژنو، پايگاهدادهكمكوهمكاريمادهدهمكنوانسيونمنعسلاحهايهستهاي (BWC) و پروتكل 1925) انجام شده است. هدف آن، تبيين جايگاه فقهي حكومت اسلاميدر مواجهه با تهديدات زيستيو تحليل كاركردهاي قانوني و راهبردي آن در تضمين سلامت تغذيهاي جامعه اسلامي است.
از منظر فقه اماميه، حكومت اسلامي مسئوليت شرعي و عرفي در حفظ جان، مال، و معيشت مردم دارد. اين مسئوليت با استناد به ادلهاي چون قاعده لاضرر، قاعده عدالت، قاعده حفظ نظام، قاعده حرمت ظلم، قاعده نفي سبيل، و اصل مصلحت، تبيين ميگردد. بر اساس اين اصول، حكومت موظف است اقدامات پيشگيرانه براي جلوگيري از نفوذ عوامل زيستي مضر به زنجيره تأمين غذا انجام دهد، و در صورت بروز چنين تهديداتي، راهكارهاي مقابلهاي و جبراني مؤثري در پيش گيرد. تحليل تطبيقي با نظام حقوقي ايران نشان ميدهد كه عليرغم برخي اصول كلي در قوانين جزايي و عمومي، خلأهايي در جرمانگاري اختصاصي پديدههايي نظير آگروتروريسم، ضمانت اجراهاي قاطع، و سازوكارهاي اجرايي و پيشگيرانه وجود دارد.
يافتههاي تحقيق نشان ميدهد كه مسئوليت حكومت اسلامي در اين زمينه بايد در دو سطح مورد تحليل قرار گيرد:
۱. سطح ملي
۲. سطح بينالمللي
- : سطح3
- : فقه و اصول
- : تهران
- : پیشوا
- : تهران - پیشوا - مدرسه علمیه تخصصی فاطمیه
