پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قرن 2 تا 4 هجري سالهاي اوج تمدن اسلامي بود. در كنار پيشرفتهاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و فكري در جهان اسلام مسلمانان در علوم عقلي و علوم نقلي نيز پيشرفتهاي قابل توجهي داشته‌اند و مردان بزرگي در عرصه‌ي علم و دانش در رشته‌هاي فلسفه، طب، نجوم، رياضيات و هندسه، قرآن و تفسير، حديث و فقه فعاليت كرده و به موفقيتهايي چشمگير دست پيدا كرده اند بگونه‌اي كه نه تنها در جهان اسلام بلكه فراتر از آن را تحت تاثير قرار داده اند. در اسلام تفاوتي بين زن و مرد در علم‌آموزي وجود ندارد، بستر سياسي، اجتماعي، فرهنگي و فكري جهان اسلام در آن دوره نيز محدوديتي براي فعاليت علمي زنان قائل نيست. اما در تارخ تمدن اسلامي و تاريخ علم آن مقدار كه به معرفي و ذكر مردان پرداخته به زنان اهميتي نداده، در اين پژوهش با روش توصيفي- تحليلي با مطالعه‌ي منابع تاريخي سعي شده‌است علاوه بر بررسي اوضاع جامعه‌ي اسلامي در آن دوران و تحولات علمي آن زمان، به نقش زنان مسلمان و اثرگذار در زمينه‌ي علمي بپردازد و سپس برخي از اين بانوان را معرفي كند. برخي از اين زنان با اقدامات و خدماتي كه انجام داده اند توانستند بستر مناسب‌تري براي ارتقاي سطح دانش جامعه فراهم كنند و برخي زنان مانند حضرت معصومه سلام الله عليها، حكيمه خاتون، نفيسه، مريم آل اجليه و فاطمه الفهري بطور مستقيم در پيشبرد علوم نقش داشته‌اند. اگرچه در تمام دورانهاي تاريخ نقش بانوان بعنوان مادر و همسر در درخشش هر مردي غير‌قابل انكار است. كليد‌واژه: علوم عقلي، علوم نقلي، تمدن اسلام، زن مسلمان.