پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

عقلانيت، به عنوان يكي از مهمترين قواي مدركه ي انسان، مقدمه اي است براي درك رابطه ي انسان با معنويت؛ شناخت درست عقلانيت است كه انسان را به سمت شناخت درست معنويت هدايت كرده، و انسان را در مسير سعادت قرار مي دهد. از اين رو پرداختن به اين بحث، مقدمه اي براي ترويج و گسترش معنويت گرايي درست در جامعه به شمار مي رود. در اين پژوهش سعي شده است به بررسي عقلانيت از منظر عبدالله جوادي آملي، كه چهره اي شاخص در فلسفه اسلامي است و ابتكاراتش در اين زمينه پيشرفت هاي گوناگون انجاميده است، و عقلانيت از نظر ماكس وبر، متفكر و جامعه شناس معروف آلماني، به همراه بررسي نقاط اشتراك و افتراق پرداخته شود. جوادي آملي عقلانيت وحياني را مطرح كرده و از نظر او، همراهي عقلانيت با وحي است كه مي تواند انسان را به درك حقايق وحياني و سعادت برساند و نتايجي همچون رسيدن به وحدت دروني، وصول به حيات طيبه و قرب الهي را براي او به ارمغان مي آورد. در مقابل وبر از عقلانيت مدرني صحبت مي كند كه با توسل به حسابگري منطقي، به پيشرفت مادي مي انجامد.عقلانيت مدرن، توسعه ي اقتصادي، سياسي، و ... را در پي دارد. هر دوي ايشان به اهميت قوه عقل در وجود بشر اذعان داشته و بهبود وضع بشر را در گرو دستيابي به عقلانيت مي دانند. تفاوتي كه در مبناي فكري اين دو انديشمند وجود دارد، منجر به اختلاف در اهداف، مسير و نتايج عقلانيت شده است. نتيجه اين تفاوت در مباني فكري، در سبك زندگي بشر تاثيرگذار خواهد بود. اين پژوهش با روش جمع آوري داده به صورت كتابخانه اي، و با تجزيه و تحليل داده به روش توصيفي و تحليلي و تطبيقي، به اين پرسش كه مقايسه تببين عقلانيت در انسان از منظر وبر و جوادي آملي چگونه است، پاسخ مي دهد. كليدواژه : عقلانيت، عقلانيت وحياني، عقلانيت مدرن، آيت الله جوادي آملي، ماكس وبر.