پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اجتماع انساني در دين مبين اسلام، اهميت بسزايي دارد، چرا كه اين نهاد عظيم، در سعادت و شقاوت انسان تأثير فراواني دارد. اين اهميت موجب مي گردد تا مهم ترين روش هاي تربيتي در روابط انسان ها بررسي گردند. يكي از مهم ترين روش هاي تربيتي در روابط انسان ها ، روش تربيتي رفق و مدارا است. در اين پژوهش با عنوان «آيات رفق و مدارا در قرآن كريم با تأكيد بر تفسير الميزان»، تلاش شده است تا با نگاهي قرآني و تفسيري، جايگاه و ابعاد مفهومي رفق و مدارا در متن وحي بررسي گردد. با توجه به عمق و گستره اين مفاهيم، تحليل آن‌ها در پرتو تفسيري معتبر همچون تفسير الميزان از اهميت بالايي برخوردار است. هدف اصلي اين تحقيق، استخراج آيات مربوط به رفق و مدارا، تحليل شرايط و قلمرو آن‌ها، و نيز بررسي آثار فردي و اجتماعي اين مفاهيم بر اساس ديدگاه علامه طباطبايي است. روش تحقيق، توصيفي–تحليلي بوده و داده‌ها به شيوه كتابخانه‌اي گردآوري شده‌اند. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه رفق و مدارا در قرآن كريم در چارچوب اصول ديني و اخلاقي خاصي معنا مي‌يابد و در تفسير الميزان با تأكيد بر رعايت حدود الهي، حفظ كرامت انساني، مقابله با افراط و تفريط، و تأثيرگذاري عميق اين صفات در جذب مخاطب و ايجاد سلامت روان و اجتماعي تبيين شده‌اند. در پايان، روشن مي‌شود كه تحليل دقيق و منظّم آيات مربوط به رفق و مدارا در پرتو تفسير الميزان، مي‌تواند الگوي مناسبي براي رفتار فردي و اجتماعي مسلمانان در مواجهه با چالش‌هاي اخلاقي و تربيتي فراهم آورد. از حيث فردي، اين صفات موجب سلامت جسم و روان، آسايش دروني، كاهش اضطراب، افزايش رزق و ... مي‌شوند. در بعد اجتماعي نيز، رفق و مدارا به ايجاد محبوبيت، امنيت، جذب دل‌ها و ... كمك مي‌كند.