پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پيدايي فقه تربيتي را مي توان به صورت كاملاً تخصصي و بر پايه علوم انساني در حوزه كلام و فقه دانست كه با نگاه نو و جديد موجب تحول و بسط اصولي، روشمند و ناظر به نيازهاي علوم انساني پديدار گشته و زمينه پژوهش هاي جامع براي توليد نظريه و علم انساني اسلامي فراهم نموده است. در ساحت نظري نيزچند مرحله وجود دارد، از جمله: پرداختن به تعليم و تربيت اسلامي بدون كار تخصصي كه در آن، بيشتر به بازخواني انديشه هاي موجود در ميراث گذشته و معارف اسلامي و ارائه آن با شكل نو پرداخته شده با اين پيش فرض كه اين انديشه ها بالفعل در علوم اسلامي موجود است و فقط بايد آنها را تبيين و با پرسش هاي جديد يا تنظيم نوين براي دنياي امروز عرضه كرد. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي و تشكيل دفتر همكاري حوزه و دانشگاه، علوم تربيتي به شكل دانشگاهي، منسجم تر و با نگاهي تخصصي، وارد مباحث تربيتي و آموزشي - پرورشي و به سمت آكادميك شدن در دو محور توليد علم و نظريه پردازي پرداخته شد كه نقشه مطالعات اجتماعي در حوزه تعليم و تربيت بوده. محور اول به معني ساماندهي جديد دانش هاي كلام، فقه و اخلاق در حوزه تربيت و تعليم و محور دوم ضمن حفظ هويت علمي علوم تربيتي به توليد علم در زمينه اسلامي سازي علوم تربيتي مي پردازد. در اين رويكرد، علوم و معارف اسلامي با نگاه به قلمرو علوم تربيتي گسترش و تعميق يافته و در واقع، روش و هويت علم اسلامي، اعم از كلام، فقه و اخلاق در قلمروهاي جديد و با موضوع ها و پرسش هاي نو و انجام اقداماتي محفوظ مي گردد. مانند گسترش فقه تربيتي و بررسي گزاره هاي تعليم و تربيت با نگاه فقهي؛ اخلاق تربيتي و بسط آن در حوزه تعليم و تربيت. در محور دوم علوم تربيتي با حفظ هويت علمي آن، هويت و چهره اسلامي مي گيرد. پايه هاي علوم تربيتي اسلامي و توليد نظريه در زمينه تربيت اسلامي، بر فلسفه تربيت اسلامي و فقه تربيتي استوار بوده و هدف از آن، تأمين اين ضرورت بنيادي و پاسخگويي به مسائل مورد ابتلاي جامعه در اين قلمرو مي باشد. فقه تربيتي عبارت است از حضور پر رنگ و تخصصي فقه در عرصه تربيت و آموزش و پرورش و تعيين حكم شرعي براي رفتارهاي اختياري مكلفين؛ كه طي سه فصل به كليات و مفاهيم، اهميت و جايگاه فقه تربيت در فقه اسلامي و برخي كاركردهاي آن پرداخته ام.