پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مراد از تفسير موضوعي بيان مفاد عبارات و واژگان مصحف شريف و روشن نمودن غرض خداوند حكيم در موضوعي از موضوعات با بهره‌گيري از مجموعه آيات مرتبط با آن و بر پايه ادبيات عربي و گفت‌و‌گوي عقلايي مي‌باشد. آنچه در اين پايان‌نامه مورد بحث قرار مي‌گيرد، واكاوي مباني و روش گزينش آيات در تفسير موضوعي؛ مورد پژوهي كتاب «معارف قرآن» آيت‌الله مصباح يزدي است. مراد از مباني پيش‌فرض‌هاي ذهني مفسر و مراد از روش گزينش آيات، روشي است كه هر مفسر در عمل به كار مي‌گيرد تا به درك صحيح مراد خداوند برسد. پژوهش حاضر، براي استخراج مباني و روش گزينش آيات در تفسير موضوعي، كتاب «معارف قرآن» آيت‌الله مصباح يزدي را مبنا قرار داده است. يافته‌هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه از جمله مهمترين و موثرترين عوامل جهت دهنده تلاش مفسر در عمليات تفسيري كه در فهم درست مقاصد خداوند از آيات اثر بسزايي دارد، مباني و پيش‌فرض‌هايي است كه در ذهن مفسر جاي دارد. يكي از روش‌هاي شناخت مباني تفسيري يك مفسر مراجعه به تفاسيري است كه از او منتشر شده است. آيت‌الله مصباح يزدي در تفسير موضوعي «معارف قرآن» به برخي از مباني تفسير موضوعي از جمله؛ انسجام و نظام‌وارگي قرآن، اصالت‌مندي متن مصحف شريف، امكان فهم ديدگاه قرآن و قابليت ارائه ديدگاه در موضوعات مختلف اشاره فرموده است. از ديگر عوامل مؤثر در تفسير موضوعي كه مي‌تواند در فهم درست مقصود خداوند اثرگذار باشد، روشي است كه مفسر در گزينش آيات به كار مي‌گيرد. استخراج برخي از روش‌هاي گزينش آيات در تفسير موضوعي «معارف قرآن» اثر آيت‌الله مصباح يزدي از جمله انتخاب موضوع، گردآوري آيات، دسته‌بندي ريزموضوعات و تحليل و تفسير نهايي آيه از ديگر دست‌آوردهاي اين پژوهش است.