پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پرخاشگري يكي از مهمترين چالش‌هاي اخلاقي در حوزه رفتار و تربيت در خانواده و جامعه است. در واقع پرخاشگري در اصطلاح به هرگونه رفتاري كه به هدف آسيب رساندن يا مجروح ساختن موجودي ديگر انجام گرفته باشد، اطلاق مي‌شود. و هدف و قصد و نيت رفتار كننده تعيين كننده رفتار پرخاشگرانه است يعني رفتار آسيب‌زا در صورتي پرخاشگري محسوب مي‌شود كه از روي قصد و عمد و به منظور صدمه زدن به ديگران انجام گرفته باشد. از اين رو، از جمله موضوعات مهم در آموزه‌هاي اسلامي و علوم روانشناسي، علوم رفتاري و سايرعلوم مرتبط با روانشناسي است و اهميت آن تا جايي است كه هم علل و عوامل پرخاشگري و هم الگوهاي درماني و رفتاري جهت پيشگيري از اين معضل اخلاقي و اجتماعي در آموزه هاي اسلامي و روانشناسي و علوم مرتبط با آن وارد شده است. كه از جمله علل فردي مي‌توان به حسادت، اضطراب، حرص و طمع، ناكامي، ژنتيك و مشكلات جسماني و ... و از راه‌هاي پيشگيري هم مي‌توان به محبت، توكل، ورزش، تغذيه مناسب، دلگرم نمودن فرد و ... اشاره كرد. هم‌چنين علل اجتماعي پرخاشگري از هر دو منظر آموزه‌هاي اسلامي و علم روان‌شناسي و راه‌كارهاي پيشگيري از آن نيز بررسي گرديد كه از جمله علل اجتماعي مي‌توان به سوءظن و منفي ‌نگري، ساختار خانواده و محيط خانه، همسالان، تأثير رسانه و ... و در مورد راه‌كار پيشگيري هم مي-توان به شناخت زيان‌هاي بدبيني، تقويت ايمان، پالايش افكار، سلامت روان، ارائه الگو، كسب مهارت‌هاي اجتماعي و برنامه‌ريزي و كنترل وقت و ... اشاره نمود. لذا در اين پژوهش نخست تعريف پرخاشگري و تفاوت آن با ديگر مفاهيم همسو، مانند؛ خشم، غضب، خشونت و عصبيت و دوم زمينه‌ها و خواستگاه‌هاي آن، علل و عوامل آن و سوم آسيب‌هاي حتمي و احتمالي آن و چهارم راه‌هاي پيشگيري و درمان آن و پنجم آثار و نتايج آن مورد بررسي قرارگرفته و براي تبيين اين محو‌رها، متون بسياري مورد بررسي قرار كرفته است. اين بررسي‌ها نيز با روش مطالعه‌ي كتاب خانه‌اي و توصيفي – تحليلي صورت گرفته است. ي اين افراد با تقويت ويژگي‌هايي چون؛ محبت، صميميت و مسئوليت پذير بودن، در خود و با دست يافتن به الگوي صحيح و سالم اخلاقي- اسلامي و روانشناسي براي كنترل و مهار پرخاشگري، و اهميت دادن به ورزش و جديت در آن، مي‌توانند گام‌هاي بزرگي در راستاي تامين سلامت جسمي و روحي خويش و براي خودسازي بردارند.