پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از مؤلفه‌هاي نرم افزاري تمدن نوين اسلامي علوم انساني است، علوم انساني موجود متناسب با حيات انسان مسلمان امروزي نيست و داراي آسيب‌هاي معرفتي، اعتقادي، اخلاقي و... است لذا بايد تحولي در آن‌ها صورت بگيرد، منظور از تحول، رويكرد ترميمي، پيرايشي، تهذيبي، بومي‌سازي فرهنگي و نقلي‌سازي نيست؛ بلكه فرآيند تأسيسي مد نظر است؛ كه يكي از مهمترين مراحل آن روش‌شناسي است، كه بايد بتواند در چارچوب انديشه و نظر اسلام ميان مفاهيم نظري اسلامي با واقعيات اجتماعي ارتباط برقرار سازد؛ دكتر خسروپناه و فرهنگستان علوم اسلامي در اين راستا تلاش‌هاي بسياري داشته و هر يك مدلي را ارائه نموده‌اند. مدل حكمي- اجتهادي با استفاده از فلسفه مضاف تأسيسي و روش‌شناسي حاكم برآن به روش‌ عامي مي‌رسد كه ربط پديده‌ها و كارآمدي آن‌ها اغماض نمي‌شود. ايشان در مدل پيشنهادي علم ديني خود از روش‌‌هاي تجربي، عقلي، نقلي و اجتهادي استفاده مي‌نمايند.مدل فرهنگستان علوم نيز با فلسفه تأسيسي شدن به روش عامي كه حاكم بر روش‌هاي مضاف است دست مي‌يابد كه علاوه بر ربط و كارآمدي به فرآيند تغيير و تكامل سيستم، قاعده مندسازي جريان ارزش‌ها و مطلوبيت‌ها توجه مي‌شود. فرهنگستان علوم اسلامي نيز در مدل پيشنهادي خود از روش‌هاي عقلي، تجربي، نقلي و اجتهادي بهره مي‌برد. مهترين يافته‌هاي اين پژوهش در حوزه اشتراكات و افتراقات اين است كه: 1)در مباني دين شناسي هردو مدل قائل به جامعيت دين هستند؛ ليكن مدل حكمي-اجتهادي رويكرد اعتدالي به دين دارد ولي مدل فرهنگستان رويكرد حداكثري به دين دارد. 2)در مباني معرفت‌شناختي مدل حكمي-اجتهادي قائل به كشف ولي مدل فرهنگستان قائل به تناسب فهم است و3)هردو مدل بر روش‌هاي تلفيقي تأكيد دارند و هر دو مدل از روش‌هاي تجربي، عقلي، نقلي،و غيره استفاده مي‌كنند؛ ليكن مدل حكمي-اجتهادي كلي‌نگري دارد ولي مدل فرهنگستان علوم كل‌نگر است. و... اين پژوهش با روش كتابخانه‌اي به گردآوري اطلاعات پرداخته، همچنين با روش توصيفي تحليلي پردازش داده‌ها انجام گرفته است.