پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

بنا بر نص صريح قرآن هر امتي، شاهد و يا شاهداني دارد كه در اين دنيا شاهد بر اعمال آنان هستند، و در قيامت نيز از آنچه عمل كرده‌اند گواهي خواهند داد. اين شاهدان مي‌توانند از جنس زمين، ملائكه، اعضاء و جوارح باشند، و يا از انبياء و اوصياي الهي باشند. در آيات و روايات متعددي از شهادت شاهدان سخن به ميان آمده است. بنابر اين آيات و روايات، رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) و ديگر اهل‌بيت (عليهم‌السلام) شاهدان امت اسلام و پيامبران هر قومي بر افراد قوم خويش شاهد و گواه خواهند بود. در اين تحقيق، با بهره‌گيري از قرائن قرآني و حديثي، و نيز بررسي ديدگاه مفسران ضمن تبيين بحث شاهدان امت‌ها، نقش‌آفريني ايشان را در دو عرصۀ شهود امت‌ها (در دنيا كه به سه مقطع قابل تقسيم است) و اداي شهادت (در مواقف آينده كه تمركز بر آخرالزمان و قيامت اخروي دارد) مورد بحث و بررسي قرار گرفته كه بحث اداي شهادت شاهدان، در دوران آخرالزماني از اهميت خاصي برخوردار است. تصور عموم از بحث شاهدان امت، معطوف به زمان شهود ايشان آن هم قيامت اخروي است، در حالي كه مصداق شاهدان و نيز دوران گواهي شاهدان از تفصيل بيشتري برخواردار است. نگارنده بر اين باور است كه اگر از نگاه قرآن و حديث، تصوير روشني از دوران آينده به دست آوريم، اهميت نقش شاهدان امت‌ها بيشتر نمايان مي‌شود، چرا كه حسابرسي افراد در قيامت اخروي پررنگ‌تر است، و حسابرسي امت‌ها در همين دوران آخرالزماني خواهد بود. در آخرالزمان، نزول حضرت عيسي (عليه‌السلام) و شهادت ايشان بر حقانيت دين اسلام منجر به تشكيل امت واحده مي‌شود، و در روز قيامت، بزرگ‌ترين شاهد امت خود رسول خدا خواهد بود.