پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از آموزه‌هاي اهل بيت (عليهم السلام) در بيان معارف قرآن، گشودن دريچه‌اي نو و هماهنگ با زمان به نام تأويل است. آيات قرآن افزون بر آنچه از ظاهر آنها استفاده مي‌شود، داراي تأويل‌اند و بهترين راه دست‌يافتن به تأويل‌قرآن از طريق اهل بيت (عليهم السلام) مي‌باشد؛ زيرا طبق حديث ثقلين، اهل بيت (عليهم السلام) به ‌عنوان همتاي قرآن به‌شمار مي‌روند. در بسياري از روايات اهل بيت (عليهم السلام) به تأويل آيات قرآن پرداخته‌شده است؛ اما در تفاسير روايي، روايات تأويلي از روايات تفسيري تفكيك نشده است؛ بنابراين جداسازي روايات تأويلي از روايات تفسيري و تعيين نوع تأويل آنها اهميت و ضرورت مي‌يابد. اين پژوهش در پي يافتن پاسخ به اين سؤال است كه در روايات تأويلي اهل بيت (عليهم السلام) در جزء ۱۵ قرآن چه نوع تأويلاتي صورت پذيرفته است؟ در اين راستا روايات تأويلي اهل بيت(عليهم‌السلام) مربوط به جزء ۱۵ قرآن از بين روايات تفسيري استخراج و با روش توصيفي- تحليلي مشخص شد كه در سوره اسراء ذيل 21 آيه جمعاً ۴۹ روايت تأويلي از اهل بيت (عليهم السلام) نقل شده است كه ۲۰ روايت به بيان معناي باطني، ۳ روايت به بيان مصداق باطني آيه، ۲ روايت به بيان مصداق اطلاق آيه، ۱۵ روايت به بيان مصداق اتم اطلاق آيه، ۳ روايت به بيان مصداق اتم عموم آيه، ۲ روايت به بيان معناي آيه متشابه و ۴ روايت به بيان تحقق مفاد آيه پرداخته است و روايت جري و تطبيق در اين سوره ديده نشد . همچنين در سوره كهف ذيل 27 آيه جمعاً ۲۰ روايت تأويلي از اهل بيت (عليهم السلام) نقل شده است كه ۱۰ روايت به بيان معناي باطني آيه، 1 روايت به بيان مصداق باطني آيه، ۱ روايت به بيان مصداق اتم عموم آيه و ۱ روايت به بيان مصداق اتم اطلاق و 7 روايت به بيان جري و تطبيق آيه پرداخته است.