پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

متن‌هاي گوناگون از ديرباز تاكنون همواره با يكديگر در ارتباط بوده و برگرفته و تحول يافته از متون ديگر هستند. اين سخن، اساس و چكيده نظريه نوين بينامتنيت است. بر اساس اين نظريه، هر متن بر مبناي متن‌هاي گذشته معنا يافته و از آن‌ها تأثير مي‌پذيرد كه اين تعامل در متون ديني به طور گسترده‌اي مشهود است. يكي از مهمترين متون ديني، دعاهاي ائمه معصومين است كه به جهت آشنايي عميق ايشان با كلام وحي، پيوندي ناگسستني با قرآن كريم دارد. مناجات خمسه‌عشر امام سجاد شامل پانزده دعا در موضوعات مختلف است كه همانند ساير ادعيه مأثوره از ائمه، پيوندي عميق با قرآن كريم دارد. اين پژوهش كه از نوع بنيادي و به روش توصيفي- تحليلي تدوين شده، با هدف بررسي و تحليل روابط بينامتني مناجات خمسه‌عشر با قرآن كريم، به بررسي و تحليل تعامل كلام آن حضرت با كلام وحي، در سه سطح ساختاري، واژگاني و مضموني پرداخته است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه بهره‌گيري امام از كلام الهي در قالب بيان اوصاف خداوند، اوصاف مقربان الهي، شرح احوال گناه‌كاران در قيامت‌، عوامل بازدارنده سعادت و فقر ذاتي انسان مي‌باشد. پربسامدترين شكل روابط بينامتني مناجات خمسه‌عشر با قرآن كريم در سطح روابط واژگاني و از نوع وام‌گيري بوده كه در آن، امام سجاد ميان واژگان دعا و متن غايب نوعي تعامل آگاهانه قوي خلق نموده و كاركردهاي تفسيري اين تعامل آگاهانه را توسعه بخشيده است. هدف امام از به‌كار بردن كلام وحياني در متن دعا، در آن شرايط خفقان سياسي، علاوه بر تفسير و تبيين قرآن كريم، زنده نگه‌داشتن كلام وحي و احياي آموزه‌هاي ديني است.