پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

آرايه‌هاي ادبي در علم بلاغت عبارتنداز فنوني كه در رسايي و شيوايي كلام مؤثر هستند؛ اين آرايه‌ها در قرآن‌كريم به عنوان بزرگترين معجزه جاويد پيامبر«صلي الله عليه و آله و سلّم» فراوان يافت مي‌شود. با توجه به اصول حاكم بر زبان و ادبيّات عربي، فهم درست جملات و آيات قرآني به شناخت دقيق علم صرف، نحو و بلاغت نياز دارد. از ميان مفسرين، صاحب تفسير جوامع‌الجامع علامه طبرسي(ره) با استفاده از همين صنايع به تفسير آيات الهي پرداخته و چه بسا در بعضي آيات از طريق اين صنايع به برخي شبهات نيز پاسخ داده‌اند، بنابراين پژوهش حاضر با بهره‌گيري از منابع كتابخانه‌اي و با روش توصيفي- تبييني در تلاش است تا بدست آورد آرايه‌هاي ادبي سوره‌هاي روم، لقمان، سجده، احزاب، سبأ، فاطر، يس، صافات، ص، زمر، غافر، فصلت، شوري، زخرف و دخان با محوريت تفسير جوامع‌الجامع است، تا با استمداد از نظرات علامه به توصيف و تبيين آرايه‌هاي ادبي بپردازد. از جمله نتايجي كه با بررسي‌هاي انجام شده بدست آمده اين بوده كه، شواهدي براي آرايه‌هاي ادبي علم معاني كه عبارتند از: معاني خبر و انشاء، احوال مسند و مسندٌإليه، اطلاق و تقييد، احوال متعلقات فعل، قصر، وصل و فصل، ايجاز و اطناب در ابتداي سوره‌هاي روم تا پايان دخان وجود دارد. همچنين شواهدي براي آرايه‌هاي ادبي علم بيان كه عبارتنداز: تشبيه، مجاز، استعاره و كنايه در سوره‌هاي مذكور وجود دارد. از علم بديع نيز آرايه‌هاي مقابله، مشاكله، لف و نشر، مبالغه، عكس، مراعات‌النظير، طباق و تفريق يافت شد. بديهي است توصيف و تبيين آرايه‌هاي ادبي قرآن از دانشهاي مورد نياز تفسير مي‌باشد كه نقش بسزايي در فهم عميق معارف قرآن به عنوان مهمترين منبع آموزه‌هاي دين اسلام ايفا مي‌كند.