پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده قوانين و مقررات از ابتداي زندگي بشري مورد توجه بوده و به زندگي انسانها امنيت بخشيده و سلامت جامعه را تأمين مي‌كند. اين مسئله در آيات و روايات مورد اهتمام بوده و خداوند به منظور ايجاد نظم و عدالت اجتماعي قوانيني را وضع كرده‌ است كه عمل به آن‌ها زمينه‌ساز جامعه‌اي قانونمدار و سعادتمند است، وليكن در طول تاريخ همواره افرادي بودند كه با قانون‌شكني و قانون‌گريزي هنجارهاي جامعه را زيرپا نهاده و سلامت فردي و اجتماعي را به خطر انداخته‌اند. هدف از اين پژوهش كه با پيمايش در منابع كتابخانه‌اي و به روش توصيفي- تبييني نوشته شده بررسي و شناسايي زمينه‌هاي قانون‌گريزي افراد جامعه و بيان راهكارهاي گرايش و تشويق عموم مردم به قانون‌گرايي است. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه قانون‌گريزي، حاصل از زمينه‌هاي بينشي و كنشي است؛ زمينه‌هاي بينشي به علم و آگاهي و بصيرت انسان مربوط شده و نقص ادراكات بشري، فقدان علم و آگاهي نسبت به قوانين، عدم اعتقاد به معاد و عدم تعميق ايمان را در برمي‌گيرد. زمينه‌هاي كنشي، آموزش مهارتهايي است كه افراد جامعه با بكارگيري آنها مي‌توانند برخورد مناسبي در پذيرش قوانين داشته باشند و شامل گرايش به تجمل‌گرايي، بي‌نظمي، منفعت‌گرايي و كسالت و پژمردگي مي‌شود. راهكارهاي قانون‌‌پذيري نيز به راهكارهاي كنشي و بينشي قابل تقسيم است. راهكارهاي بينشي مانند ايجاد باور به مطابقت قوانين الهي با فطرت، نهادينه‌سازي باور‌مندي به قناعت، ترويج روحيه صبر و ايثار، پرورش آگاهي نسبت به قوانين الهي است و راهكارهاي كنشي شامل ايجاد روحيه نشاط در خانواده، برقراري عدالت اجتماعي و اقتصادي، بكار‌گيري كارگزاران ديندار و مخلق به اخلاق حسنه، حسن اجراي قوانين، تشويق و تنبيه افراد و نصب نماد‌ها مي‌شود. اين راهكارها علم و آگاهي فرد را افزايش داده و نسبت به رعايت قوانين تشويق مي‌كند.