پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

كتب تفسيري ابزار مهم و ارزشمندي براي دستيابي به مفاهيم متعالي و معارف وحياني قرآن كريم مي باشند كه به سبب تلاش و كوشش علماء و مفسران ديني، در دسترس ما قرار گرفته اند.از جمله اين تفاسير، تفسير الميزان، تأليف علامه طباطبايي و تفسير تسنيم، نوشته آيت الله جوادي آملي است، كه از روش تفسير اجتهادي جامع، با تأكيد بر روش تفسيرقرآن به قرآن، نگاشته شده‌اند، ولي مقايسه آن‌ها، نشان از وجود افتراقاتي دراين دو تفسير است. اين پژوهش،درصدد بررسي و تبيين تفاوت‌هاي دو تفسير الميزان و تسنيم، درجزء يازدهم قرآن كريم مي‌باشد و براي رسيدن به اين هدف، اين دو تفسير را از جهات مفردات، مباني، منابع مستفاد و برداشت از آيات، مورد بررسي قرار داده است. درقسمت مفردات، به علت تفاوت در استفاده از قرائن ونوع استدلال، با يكديگر تفاوت‌هايي دارند. دربخش مباني تفسيري نيز، افتراقاتي مانند: جامع نگري، طرح مباحث علمي، پرداختن به بحث‌هاي فقهي وغيره، دارندكه به دليل حرّيت انديشه هر دو مفسر مي‌باشد. هر دو مفسر، از منابع زيادي مانند: كتب تفسيري شيعه وسني، لغت، حديث و غيره، براي نگارش تفسير، بهره برده‌اند؛ اما تفسير تسنيم در هر زمينه، از كتاب‌هاي بيشتر و گوناگوني، بهره برده است و راز اين افتراق، در پاسخگويي كامل‌تر تفسير تسنيم، نسبت به نيازهاي جديد جامعه است. مفسر تسنيم در بخش برداشت از آيات، مفصل‌تر و جامع‌تر از الميزان، عمل كرده كه، دليل آن مي‌تواند نگارش اين تفسير، بعد از تشكيل نظام اسلامي، پاسخ‌گويي به سؤالات و شبهات جديد و طرح مباحث سياسي و حكومتي باشد.