پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: توسعه فرهنگي به عنوان يكي از مهمترين ابعاد توسعه جوامع انساني، در كانون مطالعات مربوط به توسعه قرار دارد. اهميت غير قابل انكار توسعه فرهنگي در هدايت ساير ابعاد توسعه، موجب شده است كه انديشمندان، سياستمداران و بطور كلي كشورهاي مختلف، سرمايه گذاري هاي هنگفتي پيرامون توسعه فرهنگي جامعه خود انجام دهند. نقش زيربنايي فرهنگ نسبت به ديگر ابعاد حيات اجتماعي در انديشه اسلامي، اهميت غيرقابل انكاري به توسعه فرهنگي در جامعه اسلامي داده است. قرآن كريم به عنوان يگانه راهنماي انسان در حيات فردي و اجتماعي، اهتمام ويژه اي به تعالي اجتماعي بشر نشان داده و از اين رو، تصويري از جامعه مطلوب خويش ارائه مي دهد كه عليرغم برخي اشتراكات كلي، داراي اركان، اجزاء و عناصري متفاوت با جامعه آرماني در انديشه مادي مي باشد. از اين منظر و در انديشه قرآني، توسعه فرهنگي جامعه اسلامي داراي شاخصه هايي است كه بطور ماهوي با شاخصه هاي توسعه فرهنگي در نظريات توسعه غربي متمايز مي باشد. بر اين اساس، از آنجا كه اركان اصلي يك جامعه را مي توان شامل نظام ارزشي و هنجاري، نهادهاي اجتماعي و همچنين رفتارهاي اجتماعي دانست، شاخصه هاي توسعه فرهنگي جامعه اسلامي در قرآن كريم را مي توان در سه ساحت نظام ارزشي، نهادهاي اجتماعي و رفتارهاي اجتماعي مورد مطالعه و بررسي قرار داد و بدين ترتيب به الگويي از جامعه توسعه يافته مدنظر قرآن كريم دست يافت كه نقشه راه حركت جامعه اسلامي را بخوبي تبيين نمايد. كليد واژه ها: شاخص، توسعه، فرهنگ، توسعه فرهنگي، جامعه، جامعه اسلامي