پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مالكيت، رابطه بين فرد و شي است كه به موجب آن، شخص اختيار هر گونه تصرف مالكانه را دارد. مالكيت فدك به معناي مالكيت پيامبر(صلي الله عليه و آله) و حضرت زهرا (سلام الله عليها) است، كه لزوم شناخت اين حكم فقهي، سبب از بين رفتن خلاء معرفتي در ميان مسلمانان و تقريب بين مذاهب خمسه مي¬گردد. مالكيت فدك از ديدگاه مذاهب خمسه با مفاهيمي همچون ارث و هبه ارتباط دارد. اين نوشتار با استناد به آيات، روايات و مستندات تاريخي اماميه و اهل سنت، با روش توصيفي تحليلي به گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه¬¬اي با هدف پاسخگويي به اين مطالب پرداخته كه فدك از طريق فيء، متعلق به جايگاه حقيقي پيامبر(صلي الله عليه و آله) است نه حقوقي، و ايشان در حيات خويش، به امر الهي آن را به دخترشان هبه كردند، و طبق اعتراف برخي از علماي اهل سنت، فدك، ملك حضرت زهرا (سلام الله عليها) است و تلاش برخي از حاكمان و خلفا در برگرداندن آن به مالكان اصلي¬اش، دليل واضحي بر اين مطلب است. همچنين دلائل اهل سنت بر عدم هبه، مخالف با آيات و روايات رسيده از سوي علمايشان است. اگر از مبناي اعتقادي شيعه برهبه بودن فدك دست برداشته شود، مالكيت حضرت فاطمه (سلام الله عليها) بر آن، به حكم آيات ارث، بعد از رحلت رسول خدا (صلي الله عليه وآله) براي ايشان ثابت مي¬گردد، و ادعاي عدم ارث انبيا نيز به دليل تعارض با آيات و روايات و سنت نبوي (صلي الله عليه وآله)، مورد پذيرش نيست. همچنين، از جمله دلائل مالكيت، بيان حضرت در خطبه فدكيه، ذواليد بودنشان بر فدك و علم قاضي برصداقت ايشان در ادعايش است، كه در نتيجه، فدك، حق حضرت زهرا (سلام الله عليها) بوده و ستاندن آن از ايشان با اغراض سياسي به وسيله دلايل باطلي صورت گرفته است. واژگان كليدي: فدك، مالكيت، ارث، هبه، مذاهب اسلامي.