پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

شاید شما نیز از آن دسته افرادی باشید که فکر می کنید موتورهای جستجوگر تمام نیازهای اینترنتی شما را برطرف می کنند و دسترسی به سایت ها را برای شما فراهم می نمایند، بهتر است بدایند که سخت در اشتباه هستید! گوگل و دیگر موتورهای جستجو تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد از وب سایت های موجود در جهان را در خود جای داده اند و مابقی به هیچ وجه در دیتابیس این جستجوگرها جای ندارند. این مابقی وب سایتها را که توسط موتورهای جستجو یافت نمی شود را دیپ وب می گویند.

ابتدا باید گفت که دارک وب (Dark Web) و دیپ وب (Deep Web) چه هستند؟

دارک وب در واقع به وب سایت هایی گفته می شود که برای عموم قایل مشاهده هستند اما توسط IP های مخفی سرور اجرا می شوند. هر کاربری می تواند به سادگی از این وب سایت ها دیدن کند اما به سختی می توان گفت چه کسی پشت اینگونه سایت ها قرار دارد به طوری که هیچکدام از این وب سایت ها از موتورهای جستجو بهره نمی گیرند و جستجوی شما در جستجوگر ها برای پیدا کردن آنها نیز تقریبا با شکست مواجه می شود. اغلب این وب سایتها که آنها را دیپ وب می نامند برای مخفی سازی هویتشان از ابزار رمز گذاری تور (Tor) بهره می گیرند. احتمالاً تور (نسخه کاربر) را بخوبی بشناسید چرا که در ایران اغلب برای دور زدن فیلتر از آن استفاده می شده است. این ابزار می تواند هویت و محل دقیق زندگی شما را مخفی کند و اجازه عبور از فیلترینگ را فراهم می کند البته طولی نکشید که ایران این نرم افزار را خلع سلاح کرد و به نظر از نظر سرعت و ایمنی در وضعیت سالمی قرار ندارد. می توان گفت نسخه سرور این ابزار نیز مشابه نسخه کاربر انجام وظیفه می کند و هویت و لوکیشن سایت را مخفی نگاه می دارد و این مشخصات را جعل می کند.

نباید فراموش کرد که برای دیدن سایت هایی که از رمزگذاری تور بهره می گیرند کاربر نیز باید مرورگر تور را روی سیستم خود نصب کرده باشد تا IP سایت قابل رویت شود. چرا که بکار گیری تور در سرور سب می شود تا IP نیز رمزگذاری گردد و خواندن آن تنها توسط مرورگر تور و منحصراً در شبکه تور  امکان پذیر گردد.  بهتر است بدانید که تمام دیپ وب از تکنولوژی تور بهره نمی گیرند و ممکن است برخی دیگر از L2P استفاده کنند که البته همان عملکرد را در بر دارد. به این معنا که باید از نرم افزار رمزگشا استفاده شود و تنها از طریق تایپ کامل نام سایت امکان دسترسی به آن وجود دارد.

نمونه یکی از سایتهای دیپ وب (البته آن را باید دارک وب دانست) Silk Road و مشتقات آن است که وب سایتی برای خرید و فروش مواد مخدر بود! (و احتمالاً هنوز هم فعال باشد). سیستم دیپ وب در جوامع توتالیته ممکن است برای ارتباط بدون حد و حصر مورد استفاده قرار گیرد اما این بدان معنا نیست که کشورهای به اصطلاح دمکراتیک جهان مصون از این قضیه باشند بلکه دقیقاً بر خلاف تصور ما در این کشورها همچون آمریکا یا انگلیس استفاده از این روش محبوب تر شده است. یکی از دلایل این موضوع را می توان افشاگری های مختلف در مورد استراغ سمع مردم و رهگیری فعالیت آنها در اینترنت دانست. سطح آگاهی و دسترسی مردم نسبت به این تکنولوژی در این کشورها نیز به مراتب بیشتر از کشورهای تمامیت خواه است. حال اگر جنبش های ضد گوگل (بسیاری از افراد وابسته به این جنبش معتقدند گوگل در زندگی وبی آنها جاسوسی می کند. مایکروسافت را می توان به یکی از اعضای پرقدرت این جنبش نسبت داد) و جاسوسی های مختلف حکومتی و هکری را در نظر بگیریم بسیاری از کاربران علاقه مند خواهند شد تا فعالیت خود را به دیپ وب منتقل کنند. اما سوالی که اینجا مطرح می شود این است که تفاوت دارک وب و دیپ وب در چیست؟ مشاهده ادامه مطلب می تواند این موضوع را به خوبی برای شما روشن نماید:

دارک وب یا دیپ وب؟ کدامیک درست است؟

اگرچه این دو به جای دیگر بکار گرفته می شوند اما باید خاطرنشان کرد که در اصل این دو به یک موضوع خاص اشاره نمی کنند چرا که Deep Web به تمام وب سایت هایی اشاره می کند که نمی توان آنها را از طریق موتورهای جستجوگر پیدا کند. پس می توان دارک وب (Dark Web) را زیر مجموعه ای از دیپ وب دانست.  دیپ وب شامل تمام اطلاعات غیر قابل رهگیری همچون وب سایت ها  ایمیل، دیتابیس ها و… می شود. اما در مورد دارک وب قضیه تنها در خصوص تفاوت های تکنیکی است به این معنا که در این حوزه محصولات و خدماتی ارائه می شود که غالب مردم به دنبال آن نیستند و تنها عده معدودی به دنبال آن می گردند مثل سایت های مواد مخدر یا قمار و کودک آزاری و… (سایت های غیر قانونی در دیپ وب را دارک وب می گویند)

مردم در دارک وب به دنبال چه می گردند؟

همانطور که گفته شد گوشه های راز آلود اینترنت را به عنوان دارک وب می شناسند که در واقع برای فرار و عدم شناسایی طراحی شده اند. با این حال یک گروه تحقیقاتی به دنبال آن بوده تا کمی روشنایی را در این تاریکی مطلق بتاباند و بفهمد که کاربران تحت پوشش این گمنام بودن چه کارهایی می کنند. این تحقیقات نشان می دهد که اکثر به اتفاق ترافیک رد و بدل شده در این بخش مربوط به سوء استفاده های جنسی از کودکان است.

دانشگاهی در آلمان نتایج تحقیقات حاصله ۶ ماهه ای را منتشر کرده که بر اساس آن خدماتی که تحت ابزار تور مخفی سازی می شوند و بخش وسیعی از محتواهای دارک وب را تشکیل می دهد، مورد مطالعه قرار گرفتند. این مطالعات دنیایی زشت و ناپسند از اینترنت را نشان می دهد که گروه های مواد مخدر و همینطور قاچاق چی های جنسی بخش بزرگی از دارک وب را تشکیل می دهند که ترافیک حاصله از سایت های آنها بیشتر به سایت های سوء استفاده کنندگان جنسی از کودکان سوق داده می شود تا جایی که بر اساس این تحقیقات از هر ۵ بازدید از سایت و سرویسی که با تور مخفی سازی شده است، چهار  کاربر به دنبال مقاصدی مرتبط با آزار جنسی کودکان هستند.

اوون سرپرست این تحقیقات می گوید: قبل از اینکه ما این مطالعات را انجام دهیم، فکر می کردیم دارک وب چیز خوبی است! اما با پایان تحقیقات نظرمان به طور کامل تغییر کرد. به جرات می توان گفت این بخش از اینترنت ناقض حقوق کودکان است که فضایی برای فعالیت مصون از مجازات را برای خاطیان فراهم می آورد.

البته فضای دارک وب به نوعی نیست که بتوان آمار مشخص از آن را ارائه داد به همین دلیل بسیاری بر صحت این تحقیقات شک و شبه وارد می کنند. سازندگان شبکه تور لیستی از عواملی که می تواند به این تحقیقات خدشه وارد کند را ارائه کرده اند. برای مثال آنها معتقدند که مراجعات شبکه های قانونی و گروههای ضد آزار جنسی کودکان از این وب سایتها نیز به عنوان بازدیدکننده در نظر گرفته شده است. آنها معتقدند که در برخی از موارد نیز هکرها با حمله به این سایت ها (حملات انکار سرویس و DDOS) بازدید کننده جعلی را برای آنها ایجاد می کنند. از طرفی آنها به این موضوع اشاره می کنند که وب سایت های Tor2Web نیز در این مطالعات لحاظ نشده اند (وب سایت هایی که امکان دسترسی به وب گاههای توری (Tor) را بدون نیاز به نصب نرم افزار تور فراهم می آورند).

مدیر اجرایی تور راجر دینگلدین به این موضوع اشاره دارد که تور یک سیستم برای حفظ حریم شخصی است و او به این مساله اشاره می کند که فیسبوک نیز در ماه اکتبر ۲۰۱۴ سرویس مخفی خود را ایجاد کرده است و به اهمیت این موضوع واقف گردیده که حفظ حریم شخصی مساله ای مهم است که نباید از آن غافل گشت.

دانشگاه آلمانی پورت اسموث با بکارگیری ۴۰ کامپیوتر و نرم افزارهای خزنده این تحقیقات را به پیش برده است که به آنها اجازه بررسی و دسترسی به سایت های بیشماری را در شبکه تور فراهم کرده است. بر اساس این تحقیقات که بوسیله ۴۰ بازدید (۴۰ کامپیوتر) انجام شده نشان می دهد که تمام این کامپیوترها بوسیله نرم افزارهای مخربی که هکرها در بستر سرورهای توری بساط کرده اند آلوده شده اند. در واقع این سرویس و سایت های توری با داشتن ارتباطات بات نت بستر حمله هماهنگ به کاربران این شبکه را فراهم می آورند. با این حال چیزی که در نهایت از این تحقیقات عائد تیم اوون شد این بود که ۸۳ درصد بازدیدها از سایتهای توری، مرتبط با دسته بندی کودک آزاری جنسی بوده است. بر اساس این تحقیقات اکثر وب سایت جنسی نیز بدون هیچ ترس و واهمه ای از پیشوند Pedo به طور روشن و واضح استفاده می کنند. این تحقیقات همچنین تنها بر پایه بررسی متون و نه عکس و فیلم تهیه شده است که بیشتر برای حفظ قانون و مقررات مربوط به عدم دسترسی به تصاویر مستهج از کودکان بوده است. اوون معتقد است که چنین آماری شوکه کننده و نگران کننده است و او و تیمش هرگز فکر نمی کردند که چنین حجمی از ترافیک اطلاعاتی مرتبط با  پورنوگرافی کودکان در بستر این شبکه در دسترس کاربران باشد.

بر اساس میزان بکارگیری از تور توسط دسته بندی های مختلف: سایتهای سوء استفاده کننده از کودکان تنها ۲ درصد از سهم شبکه تور را به خود اختصاص داده اند که تا ۸۳ درصد بازدید کل شبکه تور را به خود اختصاص داده اند. (فقط ۲ درصد سایت های تور به پورنوگرافی کودکان اختصاص داده شده با این حال تا ۸۳ مردمی که به تور مراجعه می کنند به دنبال این محتوای غیر انسانی هستند) بر پایه این تحقیقات سایت های مرتبط با مواد مخدر همچون Silk Road و Agora و Evolution چیزی در حدود ۲۴ درصد کل شبکه تور را تشکیل می دهند که البته بازدید از آنها به بیش از ۵ درصد نمی رسد. سایت های افشاگری مانند SecureDrop  و Globaleaks که برای آپلود اطلاعات محرمانه توسط کاربران ناشناس بنا نهاده شده ۵ درصد از سهم شبکه تور را تشکیل می دهند با این حال بازدید از آنها یک دهم درصد هم نمی رسد.

همچنین بر اساس این تحقیقات مشخص شده است که اکثر قریب به اتفاق سرویس های توری برای چند روز یا چند هفته آنلاین هستند. بطوری که از ابتدای شروع مطالعات تا پایان آن (۶ ماه) فقط یک ششم سایتهای تحت مطالعه، آنلاین باقی مانده بودند.

 دارک وب چگونه دارک وب شد؟

سایر مدافعان شبکه تور معتقدند که این شبکه علی رغم برخی اشکالات بزرگترین و مهمترین اهرم برای محافظت از حریم خصوصی محسوب می شود و به این طریق این افراد بزرگترین مخالفان تحقیقات اوون و تیمش هستند. حتی جدای از توضیحات صاحبان پروژه تور مبنی بر مخدوش بودن این تحقیقات به نظر نمی رسد نتایج حاصله در این پروژه به این معنا باشد که این شبکه برای سوء استفاده از کودکان یک راه فرار پیش روی متصدیان این جرایم می گذارد بلکه می توان این نتایج را اینگونه تفسیر کرد که اکثر کاربرانی که به دنبال چنین محتواهایی هستند از تور برای دسترسی به آن استفاده می کنند (۸۳ درصد بازدید از اینگونه سایت ها که تنها ۲ درصد کل شبکه تور را تشکیل می دهند موید چنین فرضیه ای است). علاوه بر این کاربرانی که مواد مخدر و یا نشت های اطلاعاتی را مد نظرشان قرار دارد نیز از این شبکه غافل نیستند. پس می توان تا حدودی این موضوع را روشن کرد که بسیاری از خلاف کاران و منحرفان جنسی از طرفداران پر و پا قرص این شبکه هستند.

با این حال آنچه که مشخص است این سیاه ترین بخش دنیای مجازی نیاز به نظارت و برخوردهای قانونی دارد. در نوامبر ۲۰۱۴ بود که FBI و Europol شبکه هایی عظیم مخفی شده در شبکه تور که مرتبط با مواد مخدر و پول شویی بودند را نابود کردند. در این مجموعه سه سایت بزرگ و معروف از ۶ سایت مرتبط با مواد مخدر قرار داشتند. این عملیات درست بعد از تحقیقات اوون رخ داده لذا در این تحقیقات دانشگاهی نمی توان مستنداتی درباره این حرکت پلیسی پیدا کرد و این تیم دقیقاً نمی داند چه تعداد از سایت های آزار جنسی کودکان متلاشی شده اند با این حال در هیچکدام از گزارشات FBI و یا Europol خبری از متلاشی سازی سایت های آزار جنسی کودکان اشاره وجود ندارد.

اوون در کنگره کامپیوتر Chaos Computer Congress اعلام کرده است که راهکارهایی برای مسدود سازی برخی از خدمات ارائه شده توسط تور دارد. در واقع او معتقد است با ساخت یک دایروکتوری می توان بر این شبکه نظارت داشت. این طرح شامل اضافه کردن ۱۸ رله به شبکه تور است تا بتواند این شبکه را برای مسدود سازی یک وب سایت خاص ارتقا دهد. با این حال باید گفت چنین طرحی برای مسدود سازی، چندان با معیارها و هدف های اصلی تور متناسب نیست چرا که این شبکه اصولاً برای جلوگیری و فرار از سانسور بنا نهاده شده است.

این تحقیقات می تواند سوالات بیشماری را نیز پیش روی مدافعان و حامیان شبکه تور بگذارد. از طرفی بیشتر مقابله قانون مداران آمریکا بر نحوه عرضه مواد مخدر در این شبکه متمرکز شده و نه سوء استفاده از کودکان. این مطالعات در کل سایه ای تاریک از اینترنت را معرفی می کند که بستری فعال برای انجام جرایم است.

نحوه دسترسی به دارک وب چگونه است؟

به لحاظ تکنیکی، دسترسی به این سایت ها چندان سخت نیست. به راحتی و با نصب تور می توان زمینه لازم برای دسترسی را فراهم نمود. برای اینکار کافی است به آدرس www.torproject.org رفته و Tor Browser Bundle را دانلود نمایید که حاوی تمام ابزارهای لازم برای اتصال به شبکه تور است. بعد از نصب نرم افزار کافی است مرورگر مخصوص تور را با فشردن Start Tor Browser باز کنید. بقیه موارد بصورت اتوماتیک بر روی شبکه اعمال می شود.

با توجه به اینکه به دنبال چه چیزی در دارک وب هستید همواره به کاربران توصیه می شود تا وب کم خود را مسدود نمایند تا کسی شما را در این شبکه نگاه نکند. (روی آن را بپوشانید). بدترین بخش شبکه تور این است که کجا را باید به دنبال محتوا گشت! چیزی که خود کاربر باید به دنبال آن باشد و نمی توان اطلاعاتی خاصی درباره آن را بیان کرد. با دسترسی به دارک وب اصولاً شما قادر خواهید بود به تمام محتواها و سایت های تابو دسترسی یابید که شامل مواد مخدر، فروش سلاح، نژاد پرستی، برده داری جنسی و موارد بدتر است. در سایت های اجتماعی همچون Reddit  می توان لیستی از آنها را پیدا کرد و برخی ویکی ها همچون http://thehiddenwiki.org لیستی از این سایت ها را ارائه می کند که می توانند مقصد های خیلی بدی باشند که توصیه می شود از ورود به آنها پرهیز گردد. مورد مهمی که در باره این سایت ها باید مد نظر قرار داده شود این است که بسیاری از سایت های شبکه دارک وب هر از چند گاهی و احتمالاً به دلیل محتواهای مجرمانه شان داون می شوند. (داون یا Down اصطلاحی است که در دنیای مجازی به از کار افتادن سایت ها اطلاق می شود).

در انتها باید به این موضوع اشاره کرد که این مقاله تنها برای شناسایی این شبکه معرفی شده است و به هیچ وجه در بر دارنده تشویق به استفاده از آن نیست بلکه پرهیز از دسترسی به آن توصیه می شود.