1. تعیین هدف
تعیین هدف اولیه از تحقیق بسیار مهم است.معمولاً برای تعیین هدف از تحقیق باید به این نكات توجه داشته باشیم:
1. طرح در پی رسیدن به چه هدفی است؟
2. نكات مهم طرح چیست؟
3. چه كسانی از طرح اثر میپذیرند؟
4. چه كسانی بهرهمندمیشوند و چه چیزهایی دگرگون میشود؟
5. چرا طرح ایجاد شده است؟
6. چه نوع پژوهشی مورد نیاز است؟ (ازكیا،1382، ص50 ـ 46)
2. دستهبندی تحقیقات بر اساس هدف
1. تحقیق بنیادی: هدف در این تحقیقات، آزمون نظریهها و تبیین روابط بین پدیدهها و افزودن به مجموعه دانش موجود در زمینهای خاص است. تحقیقات بنیادی، نظریهها را بررسی، آنها را تأیید، تعدیل یا رد میكند؛
2. تحقیق كاربردی: توسعه دانش كاربردی در زمینه خاصی است كه به سمت كاربرد عملی دانش هدایت میشود؛
3. تحقیق توسعهای: هرگونه فعالیت منظم مبتنی بر دانش موجود، حاصل از تحقیقات یا تجربهایكه به منظور تولید مواد، فرآوردهها، وسایل، ابزار، فرآیندها و روشهای جدید یا بهبود آنها صورت میگیرد.
3. تعیین اهداف تحقیق
هر تحقیقی برای دستیابی به اهداف و منظور خاصی صورت میگیرد. در واقع،این هدف خود را در قالب پرسش آغازی نمودار میسازد و از طریق بیان آن آشكار میشود. اهداف تحقیق میتواند به دو صورت كلی بیان شود:
الف) اهداف كلی: هدف كلی از مسئله پژوهش اخذ میشود.در واقع،یكی از اهداف كلی خود موضوع تحقیق است كه معلوم میكند، پژوهش چه چیزی را پی میگیرد یا قصد تعیین آن را دارد.
ب) اهداف ویژه و فرعی: این اهداف از مسئله پژوهش و اهداف كلیسرچشمه میگیرد و میتوان آن را «خرد مسئله پژوهش» نامید. محقق با بیان این اهداف، دقیقاً تصریح میكند كه در این تحقیق چه انجام میشود و چه انجام نمیشود.
هر پژوهش میتواند چندین هدف ویژه داشته باشد، اما باید این اهداف به نحوی بیان شود كه بر علمی بودن نتایج پژوهش تأكید داشته باشد و برای تجزیه و تحلیل آماریچارچوبی مناسب ارائه كند و در راستای هدف كلی تعریف شود.