زبان مقاله‌نویسی
آنچه ساختار لفظی مقالات علمی را تشكیل می‌دهد، زبان دانش است. این زبان، شخصی و فردی و منحصر به زمان و مكان نیست. زبان مقاله چون در پی انتقال معناست، باید شفاف، رسا و به دور از ابهام و ایهام باشد و از زبان معیار پیروی كند كه برخی از ویژگی‌های این زبان معیار عبارتند از:
1. ساده‌نویسی:این ویژگی با سطحی‌نویسی یكسان نیست، بلكه روشن‌نویسی و پرهیز از جملات پیچیده است.
2. محتواگرایی:بیان اصل مطلب به صورت علمی و متكی بر اصطلاحات و زبان هر علم است.
3. محاوره‌گریزی: از زبان شكسته گفتاری باید پرهیز شود و به زبان رسمی یا همان زبان دانش متمایل شود.
4. رعایت زبان رسمی:زبان عموم فرهیختگان و دانش‌آموختگان است كه در آن از مطالب شاعرانه، مطالب خیال‌انگیز و آرایه‌مند پرهیز می‌شود. این زبان بر برهان و استدلال تكیه دارد.
اركان مقاله‌نویسی
1. وحدت موضوع:مقاله باید حول یك مسئله خاص نوشته شود و مخاطب را بین داده‌های متفاوت و حاشیه‌ای سرگردان نسازد.
2. وحدت زمان:نویسنده باید زمان مقاله را از ابتدا تا انتها ثابت نگه دارد. برای مثال، رویداد زمان حاضر به دوران پهلوی یا قاجار ربطی ندارد.
3. وحدت مكان:مقاله‌ای كه مربوط به جغرافیای خاص است، باید در همان محدوده بررسی شود.
4. شیوایی و رسایی:در نگارش مقالات علمی باید مباحث با زبان علمی و فنی نگاشته شود. چنانچه نوشتن برای سطح عمومی، قلمی پیراسته از هرگونه تعبیر خاص و علمی را می‌طلبد.
5. انسجام و پیوستگی:باید كلمات و جملات یك مقاله مانند حلقه‌های زنجیر به هم پیوسته باشد و بر اساس یك نقشه راه از پیش تعیین شده، مخاطب را به مقصد و نتیجه برساند و از هرگونه آشفتگی و پراكندگی به دور باشد.
چگونگی نگارش مقاله علمی
مقاله علمی معمولاً در نتیجه پژوهش منطقی، ژرف و متمركز نظری، عملی یا مختلط به كوشش یك یا چند نفر در یك موضوع خاص و تازه با رویكردی جدید برای وصول به نتایجی تازه، تهیه و منتشر می‌شود. چنین مقاله‌ای در واقع، گزارشی است كه محقق از یافته‌های علمی و نتایج اقدامات پژوهشی خود برای استفاده دیگر پژوهشگران، متخصصان و علاقه‌مندان ارائه می‌كند. حجم مقاله، محدود است و واحد شمارش آن كلمه است. حجم مقاله‌های پژوهشی از 300 كلمه تا 10000 كلمه است. در این محدوده، مقاله‌های 2000 تا 4000 كلمه‌ای فراوان‌ترند. مقاله‌های عمومی معمولاً از 400 تا 4000 كلمه‌اند و مقاله‌های 2000 كلمه‌ای بیشتر كاربرد دارند. در مقاله‌های پنج بندی، هر بند می‌تواند یك‌سوم تا یك‌دوم صفحه باشد و حدود دو صفحه و نیم می‌شود. (موحد، 1387، ص70) راه‌های پرورش معانی در مقالات به وسیله تمثیل، حكایات، توصیف یا استدلال قیاسی یا استقرایی است.
از امتیازهای مهم یك مقاله می‌توان به مختصر، مفید بودن، به‌روز بودن و جامع بودن آن اشاره كرد؛ زیرا محقق می‌تواند حاصل چندین سال پژوهش خود در یك رساله یا پایان‌نامه یا حتی كتاب را به اختصار در یك مقاله علمی بیان كند تا پژوهشگران دیگر بتوانند با مطالعه آن مقاله از كلیات آن آگاهی یابند و در صورت نیاز بیشتر به اصل آن تحقیقات مراجعه كنند. (اعتماد و همكاران، 1381، ص2)
