به هر میزان که بر شمار متغیرها و عوامل تأثیرگذار بر جامعه بشری و زندگی انسان افزوده می‌شود و تغییرات و تحولات در همه عرصه‌های اجتماعی و فردی گسترده می‌شود، نیاز معرفتی انسان نیز گسترده‌تر و متنوع‌تر و پرسش‌های او افزون‌تر می‌گردد، و طبعا این نیاز اساسی و مقدس، پاسخ‌های در خور می‌طلبد؛ از این رو دامنة رسالت بزرگ مجامع معرفتی، دینی باید به گونه‌ای تعریف و گسترده شود تا همه این نیازها را پاسخ گوید.
این در حالی است که مجامع دینی (و در رأس آنها حوزه‌های علمیه) تا پیش از انقلاب اسلامی و به دلیل انفصال حوزه و علمای دین از شئون اداره جامعه، تنها به بخش فردی معارف دین می‌پرداختند و امور اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حکومتی و مناسبات بین المللی و ... در حاشیه قرار داشت؛ اما پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، تمامی این عرصه‌ها به چرخه مطالعاتی حوزه وارد شد و هرچه زمان جلو می‌رود، دامنة آن گسترده‌تر می‌گردد. اگر به این حجم گسترده از سؤالات و نیازهای معرفتی (اعم از: عقیدتی، نظری، ساختاری و یا کاربردی و هنجاری) توجه نماییم و ضرورت پاسخگویی سریع عالمان به آن (با توجه به سرعت تغییرات و تحولات اجتماعی) را مد نظر قرار دهیم، به این واقعیت اذعان خواهیم کرد که باید تمام ظرفیت حوزوی ما برای پاسخگویی به این نیازها بسیج شود و از هر استعداد و توان و انگیزه و علاقه در این راه بهره گرفته شود. هیچ بهانه و توجیهی برای محدود کردن عرصه‌ها پذیرفتنی نیست.
در این میان، عرصه تحقیقات معرفت دینی در دو حوزه قرآن و سنت برای واکاوی آموزه‌ها و گزاره‌های دینی بالاترین سطح پوشش را می‌طلبد، چراکه منابع اصلی معرفت دینی را تشکیل می‌دهد. طبعا هر قدر در این دو حوزه سرمایه گذاری منابع (اعم از: انسانی، مالی و کالبدی) صورت پذیرد، به دلیل گستردگی نیاز و فاصلة زیاد تا وضع مطلوب، در جای خود هزینه شده و کاملا توجیه پذیر است.
پس اگر به این واقعیت تمکین نماییم که باید همه ساختارها، ساز و کارها، ابعاد و شیوه‌های رفتاری را در تمامی زمینه‌ها و عرصه‌های حیات بشری، مطابق آموزه‌های دینی برای جهان امروز تعریف و تبیین نماییم و اگر بر این باور باشیم که همه نیازهای معرفتی انسان برای تأمین سعادت مادی و معنوی، در متن اصلی دین، ارائه شده، لاجرم باید بپذیریم که برای تبدیل گزاره‌های معرفتی به ساز و کارها و شیوه‌های رفتاری، باید متون اصلی دین، خصوصا قرآن شریف را مورد واکاوی دقیق و ژرف پژوهی قرار دهیم تا از این رهگذر، امکان انطباق رفتارهای خرد و کلان زندگی با آموزه‌های وحیانی فراهم شود.
از همین رو ایجاد «رشته تخصصی تفسیر و علوم قرآن» در حوزه‌های علمیه خواهران، یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های توسعة آموزش در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران است و اکنون جمع قابل توجهی از طلاب و دانش آموختگان این رشته وارد عرصة پژوهش‌های قرآنی شده‌اند و طبعا ظرفیتی قابل ملاحظه‌اند که می‌توانند سهم و نقش در خور شأن خویش را در تأمین نیازهای پژوهشی پیش گفته ایفا نمایند.
گفتنی است که هر یک از عرصه‌های تولید علمی و پژوهشی از یک سو، نیازمند جایگاهی مطمئن و سازگار برای عرضه و ارائه تولیدات است، و از سوی دیگر، سازگاری متناسب با فعالان آن، و علایق و اشتیاق آنان را می‌طلبد؛ بدین معنا که اگر به دلایل متعدد پذیرفته‌ایم که عرصة آموزش‌های حوزوی خواهران با برنامه و ساز و کار مستقل تعریف شود، لاجرم باید بپذیریم که عرصة فعالیت‌های پژوهشی آنان نیز (و البته سایر عرصه‌های فعالیت طلبگی) مستقل از نهادهای پژوهشی برادران تعریف گردد و خواهران، محیط‌ها و ساز و کارهای پژوهشی خاص خود را داشته باشند و ظرفیت‌های متناسب برای قابلیت‌ها و توانایی‌ها و بروندادهای پژوهشی آنان فراهم شود.
بیتردید یکی از این ظرفیت‌ها، که یکی از شناخته شده ترین عرصه‌های عرضه تولیدات پژوهشی در همه مجامع علمی به شمار می‌آید،انتشار فصلنامهها و مجله‌های علمی، ترویجی، پژوهشی است. اینکه خواهران پژوهشگر قرآنی (یا هر تخصص دیگر) برای ارائه تحقیقات خود، فصلنامههایی را متعلق به خویش بدانند، طبعا، انگیزه و شوق بیشتری برای حضور فعال و با طراوت، در این عرصه خواهند داشت و امکان سنجش و داوری و به عبارت دیگر برقراری فضای رقابتی بین آنان بهتر مهیا خواهد شد؛ این درحالی است که به دلیل گستردگی نیازهای علمی و محدودیت فصلنامههای موجود، متأسفانه بسیاری از آثار علمی برای درج در نشریات، مدت‌های طولانی در انتظار می‌ماند؛ از این رو ایجاد ظرفیت‌های جدید، برای عرضة سریع و بههنگام آثار و تولیدات علمی و تسریع در چرخه اطلاع رسانی علمی و پاسخگویی به نیازهای معرفتی، از ضرورت‌های مهم علمی، پژوهشی در حوزه‌های علمیه است.
به این نکته مهم نیز باید توجه داشت که سرانه آثار پژوهشی و علمی جوامع، بر اساس آثار منتشر شده محاسبه می‌شود؛ و نه آثار تولید شده، ولی به انتظار نشسته!
و اکنون، معاونت پژوهشی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، به منظور ایجاد فرصتی برای عرضة توانمندی‌ها و قابلیت‌های علمی طلاب و فارغ التحصیلان خود، در عرصه‌های پژوهش‌های قرآنی اقدام به تولید فصلنامة علمی، ترویجی قرآنی نموده است. بدان امید که این اقدام، سرآغازی برای توسعه و تنوع بیشتر نشریات تخصصی در همه حوزه‌های علوم اسلامی و تحقق سهم و نقش در خور و شایسته دانش آموختگان فرهیخته و توانمند حوزه‌های علمیه خواهران در توسعه و تعمیق و گسترش معارف و علوم اسلامی باشد. (ان شاء الله)
سردبیر
این در حالی است که مجامع دینی (و در رأس آنها حوزه‌های علمیه) تا پیش از انقلاب اسلامی و به دلیل انفصال حوزه و علمای دین از شئون اداره جامعه، تنها به بخش فردی معارف دین می‌پرداختند و امور اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حکومتی و مناسبات بین المللی و ... در حاشیه قرار داشت؛ اما پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، تمامی این عرصه‌ها به چرخه مطالعاتی حوزه وارد شد و هرچه زمان جلو می‌رود، دامنة آن گسترده‌تر می‌گردد. اگر به این حجم گسترده از سؤالات و نیازهای معرفتی (اعم از: عقیدتی، نظری، ساختاری و یا کاربردی و هنجاری) توجه نماییم و ضرورت پاسخگویی سریع عالمان به آن (با توجه به سرعت تغییرات و تحولات اجتماعی) را مد نظر قرار دهیم، به این واقعیت اذعان خواهیم کرد که باید تمام ظرفیت حوزوی ما برای پاسخگویی به این نیازها بسیج شود و از هر استعداد و توان و انگیزه و علاقه در این راه بهره گرفته شود. هیچ بهانه و توجیهی برای محدود کردن عرصه‌ها پذیرفتنی نیست.
در این میان، عرصه تحقیقات معرفت دینی در دو حوزه قرآن و سنت برای واکاوی آموزه‌ها و گزاره‌های دینی بالاترین سطح پوشش را می‌طلبد، چراکه منابع اصلی معرفت دینی را تشکیل می‌دهد. طبعا هر قدر در این دو حوزه سرمایه گذاری منابع (اعم از: انسانی، مالی و کالبدی) صورت پذیرد، به دلیل گستردگی نیاز و فاصلة زیاد تا وضع مطلوب، در جای خود هزینه شده و کاملا توجیه پذیر است.
پس اگر به این واقعیت تمکین نماییم که باید همه ساختارها، ساز و کارها، ابعاد و شیوه‌های رفتاری را در تمامی زمینه‌ها و عرصه‌های حیات بشری، مطابق آموزه‌های دینی برای جهان امروز تعریف و تبیین نماییم و اگر بر این باور باشیم که همه نیازهای معرفتی انسان برای تأمین سعادت مادی و معنوی، در متن اصلی دین، ارائه شده، لاجرم باید بپذیریم که برای تبدیل گزاره‌های معرفتی به ساز و کارها و شیوه‌های رفتاری، باید متون اصلی دین، خصوصا قرآن شریف را مورد واکاوی دقیق و ژرف پژوهی قرار دهیم تا از این رهگذر، امکان انطباق رفتارهای خرد و کلان زندگی با آموزه‌های وحیانی فراهم شود.
از همین رو ایجاد «رشته تخصصی تفسیر و علوم قرآن» در حوزه‌های علمیه خواهران، یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های توسعة آموزش در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران است و اکنون جمع قابل توجهی از طلاب و دانش آموختگان این رشته وارد عرصة پژوهش‌های قرآنی شده‌اند و طبعا ظرفیتی قابل ملاحظه‌اند که می‌توانند سهم و نقش در خور شأن خویش را در تأمین نیازهای پژوهشی پیش گفته ایفا نمایند.
گفتنی است که هر یک از عرصه‌های تولید علمی و پژوهشی از یک سو، نیازمند جایگاهی مطمئن و سازگار برای عرضه و ارائه تولیدات است، و از سوی دیگر، سازگاری متناسب با فعالان آن، و علایق و اشتیاق آنان را می‌طلبد؛ بدین معنا که اگر به دلایل متعدد پذیرفته‌ایم که عرصة آموزش‌های حوزوی خواهران با برنامه و ساز و کار مستقل تعریف شود، لاجرم باید بپذیریم که عرصة فعالیت‌های پژوهشی آنان نیز (و البته سایر عرصه‌های فعالیت طلبگی) مستقل از نهادهای پژوهشی برادران تعریف گردد و خواهران، محیط‌ها و ساز و کارهای پژوهشی خاص خود را داشته باشند و ظرفیت‌های متناسب برای قابلیت‌ها و توانایی‌ها و بروندادهای پژوهشی آنان فراهم شود.
بیتردید یکی از این ظرفیت‌ها، که یکی از شناخته شده ترین عرصه‌های عرضه تولیدات پژوهشی در همه مجامع علمی به شمار می‌آید،انتشار فصلنامهها و مجله‌های علمی، ترویجی، پژوهشی است. اینکه خواهران پژوهشگر قرآنی (یا هر تخصص دیگر) برای ارائه تحقیقات خود، فصلنامههایی را متعلق به خویش بدانند، طبعا، انگیزه و شوق بیشتری برای حضور فعال و با طراوت، در این عرصه خواهند داشت و امکان سنجش و داوری و به عبارت دیگر برقراری فضای رقابتی بین آنان بهتر مهیا خواهد شد؛ این درحالی است که به دلیل گستردگی نیازهای علمی و محدودیت فصلنامههای موجود، متأسفانه بسیاری از آثار علمی برای درج در نشریات، مدت‌های طولانی در انتظار می‌ماند؛ از این رو ایجاد ظرفیت‌های جدید، برای عرضة سریع و بههنگام آثار و تولیدات علمی و تسریع در چرخه اطلاع رسانی علمی و پاسخگویی به نیازهای معرفتی، از ضرورت‌های مهم علمی، پژوهشی در حوزه‌های علمیه است.
به این نکته مهم نیز باید توجه داشت که سرانه آثار پژوهشی و علمی جوامع، بر اساس آثار منتشر شده محاسبه می‌شود؛ و نه آثار تولید شده، ولی به انتظار نشسته!
و اکنون، معاونت پژوهشی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، به منظور ایجاد فرصتی برای عرضة توانمندی‌ها و قابلیت‌های علمی طلاب و فارغ التحصیلان خود، در عرصه‌های پژوهش‌های قرآنی اقدام به تولید فصلنامة علمی، ترویجی قرآنی نموده است. بدان امید که این اقدام، سرآغازی برای توسعه و تنوع بیشتر نشریات تخصصی در همه حوزه‌های علوم اسلامی و تحقق سهم و نقش در خور و شایسته دانش آموختگان فرهیخته و توانمند حوزه‌های علمیه خواهران در توسعه و تعمیق و گسترش معارف و علوم اسلامی باشد. (ان شاء الله)
سردبیر
