مر کز مدیریت حوزه های علمیه خواهران
معاونت پژوهش
صدق و کذب
(در آیات و روایات)
فاطمه ابوطالبی
فاطمه مروتی،عصمت محمد رضایی،فاطمه مهدیان، عصمت سرافراز
اعضای هسته پژوهشی زمزم معرفت مدرسه فاطمه الزهراء (س) اردکان یزد
استاد راهنما:سید اسماعیل شاکر اردکانی
تابستان 92
معاونت پژوهش
صدق و کذب
(در آیات و روایات)
فاطمه ابوطالبی
فاطمه مروتی،عصمت محمد رضایی،فاطمه مهدیان، عصمت سرافراز
اعضای هسته پژوهشی زمزم معرفت مدرسه فاطمه الزهراء (س) اردکان یزد
استاد راهنما:سید اسماعیل شاکر اردکانی
تابستان 92
چکیده:
صداقت فضیلتی است که انسان براساس فطرت پاکش به آن گرایش دارد . صداقتی که از نظر ماهیتی می توان مطابقت کلام با واقع بر حسب اعتقاد گوینده شناخت . مطابقت کلامی که می تواند در گقتار ،نیات،اعمال،وکسب مقامات دینی شخص آشکار شود.
در مقابل صدق،کذب است که کلید تمام گناهان با توجه به احادیث شمرده شده است. و همان اندازه که آیات و روایات انسان را به صدق دعوت می کند ،در کنار آن کذب را مذمت کرده و عواقب فردی و اجتماعی و اخروی برای بر شمرده است.
انسان با مراجعه به فطرت پاک خود و دانستن آثارصدق و عواقب کذب می تواند صداقت را در خود و جامعه نهادینه کند،اینکه فرد دروغگو در جامعه بی اعتماد است ،آبرویی ندارد،از نعمتهای مادی و معنوی الهی محروم می شود ... فرد را به طرف صداقت می کشاند.
در این تحقیق با روش کتابخانه ای به مفهوم شناسی صدق و کذب از دیدگاه علم اخلاق وآثار صدق و عواقب کذب و راههای نهادینه شدن صدق پرداخته شده است.
کلید واژه ها: صدق،کذب،آثار صدق،عواقب کذب،دروغ مصلحتی.
صداقت فضیلتی است که انسان براساس فطرت پاکش به آن گرایش دارد . صداقتی که از نظر ماهیتی می توان مطابقت کلام با واقع بر حسب اعتقاد گوینده شناخت . مطابقت کلامی که می تواند در گقتار ،نیات،اعمال،وکسب مقامات دینی شخص آشکار شود.
در مقابل صدق،کذب است که کلید تمام گناهان با توجه به احادیث شمرده شده است. و همان اندازه که آیات و روایات انسان را به صدق دعوت می کند ،در کنار آن کذب را مذمت کرده و عواقب فردی و اجتماعی و اخروی برای بر شمرده است.
انسان با مراجعه به فطرت پاک خود و دانستن آثارصدق و عواقب کذب می تواند صداقت را در خود و جامعه نهادینه کند،اینکه فرد دروغگو در جامعه بی اعتماد است ،آبرویی ندارد،از نعمتهای مادی و معنوی الهی محروم می شود ... فرد را به طرف صداقت می کشاند.
در این تحقیق با روش کتابخانه ای به مفهوم شناسی صدق و کذب از دیدگاه علم اخلاق وآثار صدق و عواقب کذب و راههای نهادینه شدن صدق پرداخته شده است.
کلید واژه ها: صدق،کذب،آثار صدق،عواقب کذب،دروغ مصلحتی.
نتیجه:
صداقت فضیلتی فطری است که در ابتدا انسان با فریب شیطان گرفتار ضد آن کذب شد.
صداقت را در گفتار ،نیات ،اعمال ،و در مقامات دینی و وعده های شخص باید، شناخت و نمونه هایی از صادقین که قرآن به عنوان الگو نام برده از جمله خود خدا تعالی،پیامبر(ص) ،امام علی(ع) ،حضرت زهرا(س) ،امام صادق(ع) و... را باید مدنظر داشت تا انسان صادقانه زندگی کند و گرفتار کذب نشود.
اگر انسان غرق در گناه دروغ باشد می تواند با تفکر ،علم به عواقب دروغگویی و آثار صداقت،سکوت ،پرهیز از گناهان کوچک و... انسان صادقی باشد .
منابع و ماخذ:
1. قران کریم
2. نهج البلاغه.
3. آمدی،عبد الواحد بن محمد تمیمی(1379). غرر الحکم و درر الکلم ترجمه سید حسین شیخ الاسلامی. قم:نشر انصاریان .
4. ابن مسکویه(1401).تهذیب الاخلاق فی التربیه .بیروت:دار الکتب العلمیه.
5. تحریری ،محمد باقر(1386).جلوه هال لاهوتی(شرح زیارت جامعه کبیره).قم:نشر دار المعارف.
6. حر عاملی(1409).وسائل الشیعه. قم: نشر آل البیت.
7. راغب اصفهانی،حسین بن محمد(1373).المفردات فی غریب القرآن،ترجمه غلامرضا خسروی.تهران:خسروی.
8. سیوطی،جلال الدین.بی تا.الدر المنثور.بیروت.دارالمعرفه.
9. شبر،عبدالله(1382). الاخلاق،ترجه محمد رضا جباران.قم:نشر هجرت.
10. صلبیا،جمیل،صانعی دره بیدی ،منوچهر(1366).فرهنگ نامه فلسفی.تهران:حکمت.
11. طباطبایی،محمد حسین(1372). المیزان فی تفسر القران.قم:دفتر انتشارات اسلامی.
12. طوسی،خواجه نصیر الدین(1360).اخلاق ناصری،با تصحیح جتبی مینئی،علیرضا حیدری.تهران:شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
13. عابدینی مطلق،کاظم(1386).نهج الفصاحه،قم:نشر فراگفت.
14. قمی،شیخ عباس(1363).سفینه البحار.بی جا.
15. قهرمانی نژاد،بهاء الدین(1378).مادران آسمانی.قم:نشر فقه.
16. کلینی،محمد بن یعقوب(بی تا).اصول الکافی،ترجمه سید جواد مصطفوی.تهران.
17. لویس،معلوف(1377).المنجد،ترجمه مصطفی رحیمی نیا.تهران:صبا.
18. مجلسی،محمد باقر(1403).بحار الانوار.بیروت:دار الحیاء التراث العربی.
19. مشکینی اردبیلی،علی( 1377 ).مصطلحات الفقه و یعظم عناویه الموضوعه.قم:دفتر نشر الهادی.
20. مصباح یزدی،محمدتقی(1380).ره توشه،قم:موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
21. مطهری،مرتضی(1372).مجموعه آثار،تهران:صدرا.
22. مکارم شیرازی،ناصر؛با همکاری جمعی از نویسندگان.1366. تفسیر نمونه تهران:دار الکتب الاسلامیه.
23. محمدی ری شهری،محمد(1368).فلسفه امامت و رهبری.بی جا: مرکز نشر تبلیغات اسلامی.
24. مغنیه،محمد جواد(1376). تفسیر کاشف.قم:دفتر و نشر فرهنگ اسلامی.
25. نراقی ،مهدی(1374).معراج السعاده.قم. هجرت.
26. ---------(1381).جامع السعادات(علم اخلاق اسلامی)،ترجمه جلال الدین مجتبوی.تهران:حکمت.
27. نوری، میرزا حسین.مسترک الوسائل،بیروت:آل البیت.
صداقت فضیلتی فطری است که در ابتدا انسان با فریب شیطان گرفتار ضد آن کذب شد.
صداقت را در گفتار ،نیات ،اعمال ،و در مقامات دینی و وعده های شخص باید، شناخت و نمونه هایی از صادقین که قرآن به عنوان الگو نام برده از جمله خود خدا تعالی،پیامبر(ص) ،امام علی(ع) ،حضرت زهرا(س) ،امام صادق(ع) و... را باید مدنظر داشت تا انسان صادقانه زندگی کند و گرفتار کذب نشود.
اگر انسان غرق در گناه دروغ باشد می تواند با تفکر ،علم به عواقب دروغگویی و آثار صداقت،سکوت ،پرهیز از گناهان کوچک و... انسان صادقی باشد .
منابع و ماخذ:
1. قران کریم
2. نهج البلاغه.
3. آمدی،عبد الواحد بن محمد تمیمی(1379). غرر الحکم و درر الکلم ترجمه سید حسین شیخ الاسلامی. قم:نشر انصاریان .
4. ابن مسکویه(1401).تهذیب الاخلاق فی التربیه .بیروت:دار الکتب العلمیه.
5. تحریری ،محمد باقر(1386).جلوه هال لاهوتی(شرح زیارت جامعه کبیره).قم:نشر دار المعارف.
6. حر عاملی(1409).وسائل الشیعه. قم: نشر آل البیت.
7. راغب اصفهانی،حسین بن محمد(1373).المفردات فی غریب القرآن،ترجمه غلامرضا خسروی.تهران:خسروی.
8. سیوطی،جلال الدین.بی تا.الدر المنثور.بیروت.دارالمعرفه.
9. شبر،عبدالله(1382). الاخلاق،ترجه محمد رضا جباران.قم:نشر هجرت.
10. صلبیا،جمیل،صانعی دره بیدی ،منوچهر(1366).فرهنگ نامه فلسفی.تهران:حکمت.
11. طباطبایی،محمد حسین(1372). المیزان فی تفسر القران.قم:دفتر انتشارات اسلامی.
12. طوسی،خواجه نصیر الدین(1360).اخلاق ناصری،با تصحیح جتبی مینئی،علیرضا حیدری.تهران:شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
13. عابدینی مطلق،کاظم(1386).نهج الفصاحه،قم:نشر فراگفت.
14. قمی،شیخ عباس(1363).سفینه البحار.بی جا.
15. قهرمانی نژاد،بهاء الدین(1378).مادران آسمانی.قم:نشر فقه.
16. کلینی،محمد بن یعقوب(بی تا).اصول الکافی،ترجمه سید جواد مصطفوی.تهران.
17. لویس،معلوف(1377).المنجد،ترجمه مصطفی رحیمی نیا.تهران:صبا.
18. مجلسی،محمد باقر(1403).بحار الانوار.بیروت:دار الحیاء التراث العربی.
19. مشکینی اردبیلی،علی( 1377 ).مصطلحات الفقه و یعظم عناویه الموضوعه.قم:دفتر نشر الهادی.
20. مصباح یزدی،محمدتقی(1380).ره توشه،قم:موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
21. مطهری،مرتضی(1372).مجموعه آثار،تهران:صدرا.
22. مکارم شیرازی،ناصر؛با همکاری جمعی از نویسندگان.1366. تفسیر نمونه تهران:دار الکتب الاسلامیه.
23. محمدی ری شهری،محمد(1368).فلسفه امامت و رهبری.بی جا: مرکز نشر تبلیغات اسلامی.
24. مغنیه،محمد جواد(1376). تفسیر کاشف.قم:دفتر و نشر فرهنگ اسلامی.
25. نراقی ،مهدی(1374).معراج السعاده.قم. هجرت.
26. ---------(1381).جامع السعادات(علم اخلاق اسلامی)،ترجمه جلال الدین مجتبوی.تهران:حکمت.
27. نوری، میرزا حسین.مسترک الوسائل،بیروت:آل البیت.
