مركزمديريت حوزه هاي علميه خواهران
معاونت پژوهش
بررسي فقهي سقط جنين
(و مسائل مرتبط با آن)
جميله لحاظي
ليلا راثي، معصومه پاشايي اصل، سروه بي خاني ،
اعضاي هسته پژوهش اندیشه نو مدرسه حضر ت فاطمه (س) سقز، سنندج
استاد راهنما:نسرين اسدبيگي
زمستان 1392
چكيده:
سقط جنـين در لـغت به معناي (بچه انداختن يا بچه افكـندن پيش از موعود خـودش) يا (بـچـه ناتمـام از شكم افتاده) اطلاق مي‌شود.بنابراين خروج بچه پيش از موعد مقرر و ناقص و ناتمام بودن آن را، سقـط جـنين گويند. آشنایی پیرامون سقط جنین و مسائل مربوط به آن به ویژه در دنیای امروز و در کشور اسلامی ما ، امری ضروری است ؛ لذا در این راسـتا سعی شده اسـت به مسائل مختلف آن شامل : تعريف جنين و مراحل رشـد آن، تعريف سقط جنین ،سوابق تاریخی ،سقط جنين از منظر اسلام، انـواع آن، پیـش از حلـول روح و بعـد از آن ، سقط جنین در قرآن و روايات،فتاوای فقهای شیعه و احکام دیه آن در این مورد پرداخته شـود .رعایـت مسائل شرعی و اخلاقی در روابط انسانی و توجه ویژه به مسأله ی سقط جنین ، جایز بودن آن در زمـان پیـش از حلـول روح مطـابق نظـر معصومیـن عليهم السلام و فقها و مواردی کـه سقط جنین ، قتل عمـد یا غیـر عمد محسوب می گردد و همچنیـن میـزان دیـه آن از نکات اسـاسی در ايـن پژوهش مي باشد كه به عنوان معضل اساسي مورد بررسي قرار گرفته است.
واژگان کلیدی: سقط، جنین ، ارش ، فقه .
نتيجه گیری
زيرپاگذاشتن اصول، اخلاق و كرامت انساني و پيروي از خودخواهي و فراموشي جايگاه، شخصيت و ارزش‌هاي اخلاقي-انساني نيست و راه برون رفت از چنين معضل اخلاقي و انساني، ازدواج به موقع و مناسب با راهنمايي مشاوران و كارشناسان امين و آگاه در امر ازدواج و رعايت مسائل شرعي و اخلاقي است.
تحريك شديد شهوات و آموزش ناخودآگاه و قهري در اثر نگاه شهواني است كه سرانجام به لمس شيطاني و در نهايت به عمل نامشروع مي‌انجامد كه مجبور مي‌شود يا به سقط جنين اقدام نمايد و يا زنا زاده‌اي را به دنيا آورده و در آغوش خود پرورش دهد كه عوارض زيانباري را به دنبال خواهد داشت.حال بايد تأسف خورد، انساني كه مي‌توانست جانشين خداوند شود،اسير شهوات و آلوده به هوس‌هاي شيطاني شده است.
علاوه بر اين به خاطر ايمان ضعيف است كه پدر و مادر به خاطر مواردي از جمله جنسيت جنين و يا نامشروع بودن جنين و... دست به چنين كار زشتي مي‌زنند.از آنجايي كه سقط جنين به نوعي دخالت كردن در كار خداوند مي‌باشد، مسلماً عواقب دنيوي و اخروي بسيار ناگواري دارد كه گريبان اين اشخاص را خواهد گرفت.از نظر دين مبين اسلام، بدن انسان، امانتي است كه خداوند به او داده است و هيچ كس حق ضايع كردن آن را ندارد و در صورتي كه شخصي عضوي از بدن ديگري را قطع يا ناقص گرداند؛ بايد ديه‌ي آن را بپردازد.
فهرست منابع و مآخذ
* قرآن الكريم.
1- بندر ریگی ، محمد،فرهنگ بندرریگی، تهران، انتشارات علمی، چاپ اول، 1378.
2- حرّ عاملي، محمد بن الحسن، وسائل الشيعه، ج19، بيروت، دارالحياء التراث العربي، بي‌تا.
3-حسني، علي اكبر، قوانين جزايي اسلام، شهريور ماه، 1360 شمسي، تهران اطلاعات، ايران چاپ.
3- امام خمینی، تحریر الوسیله ج1، دفتر انتشارات اسلامی ، چاپ16، تابستان1378.
4-راغب اصفهاني، الحسين بن محمد، ، المفردات في غريب القرآن، مرتضوي، تهران (بي‌تا).
5-طلعتي، محمدهادي، رشد جمعيت، تنظيم خانواده و سقط جنين، آراي و مباني فقهي- حقوقي- قم، بوستان كتاب قم، 1383.
5-عبدالجباري، مرتضي، سقط جنين از منظر فقه، حقوق و اخلاق، دانشگاه علوم پزشكي تبريز، چاپ اول، 1387.
6- عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، انتشارات سپهر،چاپ29، 1373
7-القمي، ابوجعفرمحمد بن علي بن الحسين بن بابويه (صدوق)، من لا يحضر الفقيه، ج1 ، باب ديه النطفه و العلقه و المضغه و العظم الجنين 5317.ترجمه محمد جواد غفاری، تهران، نشر صدوق، 1367.
8- ثقه الاسلام كليني، ابوجعفر، محمدبن يعقوب بن اسحاق ، الكافي، ج3 ، مترجم سید جواد مصطفوی،انتشارات علمیه اسلامیه، 1359.
9- گودرزي، فرامرز، پزشكي قانوني، چاپ اول، تهران، انتشارات اينشتين.
10- محقق داماد، تحقيقي در مورد سقط جنين و عوارض ناشي از آن، مجموعه مقالات پزشكي، ج5.
11-محيط، بهرام، سقط جنين عمدي از كتاب كيهان، كنترل مواليد.
سقط جنـين در لـغت به معناي (بچه انداختن يا بچه افكـندن پيش از موعود خـودش) يا (بـچـه ناتمـام از شكم افتاده) اطلاق مي‌شود.بنابراين خروج بچه پيش از موعد مقرر و ناقص و ناتمام بودن آن را، سقـط جـنين گويند. آشنایی پیرامون سقط جنین و مسائل مربوط به آن به ویژه در دنیای امروز و در کشور اسلامی ما ، امری ضروری است ؛ لذا در این راسـتا سعی شده اسـت به مسائل مختلف آن شامل : تعريف جنين و مراحل رشـد آن، تعريف سقط جنین ،سوابق تاریخی ،سقط جنين از منظر اسلام، انـواع آن، پیـش از حلـول روح و بعـد از آن ، سقط جنین در قرآن و روايات،فتاوای فقهای شیعه و احکام دیه آن در این مورد پرداخته شـود .رعایـت مسائل شرعی و اخلاقی در روابط انسانی و توجه ویژه به مسأله ی سقط جنین ، جایز بودن آن در زمـان پیـش از حلـول روح مطـابق نظـر معصومیـن عليهم السلام و فقها و مواردی کـه سقط جنین ، قتل عمـد یا غیـر عمد محسوب می گردد و همچنیـن میـزان دیـه آن از نکات اسـاسی در ايـن پژوهش مي باشد كه به عنوان معضل اساسي مورد بررسي قرار گرفته است.
واژگان کلیدی: سقط، جنین ، ارش ، فقه .
نتيجه گیری
زيرپاگذاشتن اصول، اخلاق و كرامت انساني و پيروي از خودخواهي و فراموشي جايگاه، شخصيت و ارزش‌هاي اخلاقي-انساني نيست و راه برون رفت از چنين معضل اخلاقي و انساني، ازدواج به موقع و مناسب با راهنمايي مشاوران و كارشناسان امين و آگاه در امر ازدواج و رعايت مسائل شرعي و اخلاقي است.
تحريك شديد شهوات و آموزش ناخودآگاه و قهري در اثر نگاه شهواني است كه سرانجام به لمس شيطاني و در نهايت به عمل نامشروع مي‌انجامد كه مجبور مي‌شود يا به سقط جنين اقدام نمايد و يا زنا زاده‌اي را به دنيا آورده و در آغوش خود پرورش دهد كه عوارض زيانباري را به دنبال خواهد داشت.حال بايد تأسف خورد، انساني كه مي‌توانست جانشين خداوند شود،اسير شهوات و آلوده به هوس‌هاي شيطاني شده است.
علاوه بر اين به خاطر ايمان ضعيف است كه پدر و مادر به خاطر مواردي از جمله جنسيت جنين و يا نامشروع بودن جنين و... دست به چنين كار زشتي مي‌زنند.از آنجايي كه سقط جنين به نوعي دخالت كردن در كار خداوند مي‌باشد، مسلماً عواقب دنيوي و اخروي بسيار ناگواري دارد كه گريبان اين اشخاص را خواهد گرفت.از نظر دين مبين اسلام، بدن انسان، امانتي است كه خداوند به او داده است و هيچ كس حق ضايع كردن آن را ندارد و در صورتي كه شخصي عضوي از بدن ديگري را قطع يا ناقص گرداند؛ بايد ديه‌ي آن را بپردازد.
فهرست منابع و مآخذ
* قرآن الكريم.
1- بندر ریگی ، محمد،فرهنگ بندرریگی، تهران، انتشارات علمی، چاپ اول، 1378.
2- حرّ عاملي، محمد بن الحسن، وسائل الشيعه، ج19، بيروت، دارالحياء التراث العربي، بي‌تا.
3-حسني، علي اكبر، قوانين جزايي اسلام، شهريور ماه، 1360 شمسي، تهران اطلاعات، ايران چاپ.
3- امام خمینی، تحریر الوسیله ج1، دفتر انتشارات اسلامی ، چاپ16، تابستان1378.
4-راغب اصفهاني، الحسين بن محمد، ، المفردات في غريب القرآن، مرتضوي، تهران (بي‌تا).
5-طلعتي، محمدهادي، رشد جمعيت، تنظيم خانواده و سقط جنين، آراي و مباني فقهي- حقوقي- قم، بوستان كتاب قم، 1383.
5-عبدالجباري، مرتضي، سقط جنين از منظر فقه، حقوق و اخلاق، دانشگاه علوم پزشكي تبريز، چاپ اول، 1387.
6- عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، انتشارات سپهر،چاپ29، 1373
7-القمي، ابوجعفرمحمد بن علي بن الحسين بن بابويه (صدوق)، من لا يحضر الفقيه، ج1 ، باب ديه النطفه و العلقه و المضغه و العظم الجنين 5317.ترجمه محمد جواد غفاری، تهران، نشر صدوق، 1367.
8- ثقه الاسلام كليني، ابوجعفر، محمدبن يعقوب بن اسحاق ، الكافي، ج3 ، مترجم سید جواد مصطفوی،انتشارات علمیه اسلامیه، 1359.
9- گودرزي، فرامرز، پزشكي قانوني، چاپ اول، تهران، انتشارات اينشتين.
10- محقق داماد، تحقيقي در مورد سقط جنين و عوارض ناشي از آن، مجموعه مقالات پزشكي، ج5.
11-محيط، بهرام، سقط جنين عمدي از كتاب كيهان، كنترل مواليد.
