مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران
معاونت پژوهش
ائمهعلیهم السلاموسیله رستگاری
سیده مریم صالحی
حمیده کرمی ، معصومه قهرمانی
اعضای هسته پژوهشی حضرت زینب کبری(س) مدرسه علمیه الزهراء(س) بروجن ، چهار محال و بختیاری
استاد راهنما: خانم حمیده کرمی
پاییز 1392
معاونت پژوهش
ائمهعلیهم السلاموسیله رستگاری
سیده مریم صالحی
حمیده کرمی ، معصومه قهرمانی
اعضای هسته پژوهشی حضرت زینب کبری(س) مدرسه علمیه الزهراء(س) بروجن ، چهار محال و بختیاری
استاد راهنما: خانم حمیده کرمی
پاییز 1392
نتیجه¬گیری
حاصل اینکه ایمان و پذیرش ولایت ائمه لزوماً به رستگاری نمی‌انجامد؛ یعنی شرط کافی برای رستگاری به حساب نیامده است بلکه «مَن تَابَ وَءامَنَ وَ عَمِلَ صَلحِاْ فَعَسَی أَن یَکُونَ مِنَ الْمُفْلِحین»( قصص، 67) و دو دسته روایات به ظاهر متناقض، با توجه به شرایط و موقعیت صدور آن در صدد بیان یک جنبه از این شروط بوده¬اند لذا قابل جمع هستند و راه جمع آن است که روایاتی که در خصوص بحث امامت و ولایت صادر شده در صدد تأکید بر ضرورت اعتقاد به ولایت و نیز جایگاه آن در نجات و رستگاری است. از آنجا که این دسته از روایات به تفصیل در صدد تبیین عوامل نجات نبودهاند، به مسئله اهمیت عمل صالح در نجات نپرداختهاند. از سوی دیگر، روایاتی که اوصاف شیعه را بر میشمارد در صدد ترغیب شیعیان به فضایل و مکارم اخلاقی است و گاه کمالاتی را برای شیعهبودن بر میشمارند که اگر به ظاهر روایت اخذ شود باید بسیاری از شیعیان را از زمره تشیع خارج دانست.
پروردگارا ما را شیعیان واقعی و عامل به دستورات اهل بیت علیهم السلام بگردان.
فهرست منابع
• قرآن کریم، ترجمه فولادوند
• نهج البلاغه
1. ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر، 1414ق.
2. اربلی، علی¬بن¬عیسی، كشف الغمّه، ج 2، تبریز، مکتبه بنی¬هاشمی، 1381ق.
3. تمیمی آمدی، عبدالواحد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366ش.
4. جوادی آملی، عبدالله، تسنیم تفسیر قرآن کریم، ج2، ویراستار: علی اسلامی، چاپ اول، قم، مرکزنشراسراء، 1378ش.
5. جمعى از پژوهشگران زير نظر شاهرودى، سيد محمود هاشمى،فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج1، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السلام، 1426ق،
6. شعیری، تاج الدین، جامع الاخبار، قم: انتشارات رضی.
7. حرانی، حسن¬بن¬شعبه، تحف العقول، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1404ق.
8. حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، قم، مؤسسه آل البيت عليهم السلام‌ٰ1413 ه ق
9. خسروی، موسی، بخش امامت-ترجمه جلد هفتم بحار الانوار، چاپ دوم، تهران: اسلامیه،1363ش، ج5.
10. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج14
11. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، چاپ اول، بیروت: دارالعلم، 1412ق
12. ربانی گلپایگانی، علی، امامت در بینش اسلامی،قم، موسسه بوستان کتاب، 1386
13. شریعتمداری، جعفر؛ شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه،ج3، چاپ اول، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1375ش.
14. شیخ صدوق، امالی الصدوق،چاپ پنجم، بیروت: اعلمی،1400ق.
15. شیخ صدوق، عیون اخبارالرضا علیه السلام، چاپ اول، تهران، نشر جهان، 1378ق، ج2.
16. کلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب، الكافي، ج1،چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق،
17. قرائتی، محسن، اصول عقايد
18. مطهري ، مرتضي، ولاء ها و ولايت ها، انتشارات صدرا، چاپ: يازدهم، آبان 1376
19. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مترجم: محمد باقر موسوی همدانی، ج16، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق
20. مصطفوی، حسن، التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج 9، تهران: مرکز الکتاب و النشر، 1402ق.
21. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسير نمونه، ج17، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
22. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار عليهم السلام، ج44، بیروت: موسسة الطبع و النشر، 1410ق.
23. شیخ مفید بغدادی،محمد بن محمد بن نعمان، امالی المفید، قم: کنگره شیخ مفید، 1413ق
24. مصباح یزدی ،محمد تقی، اخلاق در قرآن، ج1، چاپ دوم، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1388ش.
25. مفتاح، احمد رضا ،« جایگاه ولایت و عمل در نجات از نظر شیعه»، مجله هفت آسمان، زمستان1386، شماره36
26. موسوی اصفهانی، محمد تقی، مکیال المکارم، قم،چاپ هشتم، انتشارات مسجد مقدس جمکران،ج2
27. یثربی، میر سید محمد ، سیری در آیات ولایت و امامت، چاپ اول، قم: انصاریان، 1387ش
حاصل اینکه ایمان و پذیرش ولایت ائمه لزوماً به رستگاری نمی‌انجامد؛ یعنی شرط کافی برای رستگاری به حساب نیامده است بلکه «مَن تَابَ وَءامَنَ وَ عَمِلَ صَلحِاْ فَعَسَی أَن یَکُونَ مِنَ الْمُفْلِحین»( قصص، 67) و دو دسته روایات به ظاهر متناقض، با توجه به شرایط و موقعیت صدور آن در صدد بیان یک جنبه از این شروط بوده¬اند لذا قابل جمع هستند و راه جمع آن است که روایاتی که در خصوص بحث امامت و ولایت صادر شده در صدد تأکید بر ضرورت اعتقاد به ولایت و نیز جایگاه آن در نجات و رستگاری است. از آنجا که این دسته از روایات به تفصیل در صدد تبیین عوامل نجات نبودهاند، به مسئله اهمیت عمل صالح در نجات نپرداختهاند. از سوی دیگر، روایاتی که اوصاف شیعه را بر میشمارد در صدد ترغیب شیعیان به فضایل و مکارم اخلاقی است و گاه کمالاتی را برای شیعهبودن بر میشمارند که اگر به ظاهر روایت اخذ شود باید بسیاری از شیعیان را از زمره تشیع خارج دانست.
پروردگارا ما را شیعیان واقعی و عامل به دستورات اهل بیت علیهم السلام بگردان.
فهرست منابع
• قرآن کریم، ترجمه فولادوند
• نهج البلاغه
1. ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر، 1414ق.
2. اربلی، علی¬بن¬عیسی، كشف الغمّه، ج 2، تبریز، مکتبه بنی¬هاشمی، 1381ق.
3. تمیمی آمدی، عبدالواحد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366ش.
4. جوادی آملی، عبدالله، تسنیم تفسیر قرآن کریم، ج2، ویراستار: علی اسلامی، چاپ اول، قم، مرکزنشراسراء، 1378ش.
5. جمعى از پژوهشگران زير نظر شاهرودى، سيد محمود هاشمى،فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج1، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السلام، 1426ق،
6. شعیری، تاج الدین، جامع الاخبار، قم: انتشارات رضی.
7. حرانی، حسن¬بن¬شعبه، تحف العقول، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1404ق.
8. حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، قم، مؤسسه آل البيت عليهم السلام‌ٰ1413 ه ق
9. خسروی، موسی، بخش امامت-ترجمه جلد هفتم بحار الانوار، چاپ دوم، تهران: اسلامیه،1363ش، ج5.
10. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج14
11. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، چاپ اول، بیروت: دارالعلم، 1412ق
12. ربانی گلپایگانی، علی، امامت در بینش اسلامی،قم، موسسه بوستان کتاب، 1386
13. شریعتمداری، جعفر؛ شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه،ج3، چاپ اول، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1375ش.
14. شیخ صدوق، امالی الصدوق،چاپ پنجم، بیروت: اعلمی،1400ق.
15. شیخ صدوق، عیون اخبارالرضا علیه السلام، چاپ اول، تهران، نشر جهان، 1378ق، ج2.
16. کلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب، الكافي، ج1،چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق،
17. قرائتی، محسن، اصول عقايد
18. مطهري ، مرتضي، ولاء ها و ولايت ها، انتشارات صدرا، چاپ: يازدهم، آبان 1376
19. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مترجم: محمد باقر موسوی همدانی، ج16، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق
20. مصطفوی، حسن، التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج 9، تهران: مرکز الکتاب و النشر، 1402ق.
21. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسير نمونه، ج17، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
22. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار عليهم السلام، ج44، بیروت: موسسة الطبع و النشر، 1410ق.
23. شیخ مفید بغدادی،محمد بن محمد بن نعمان، امالی المفید، قم: کنگره شیخ مفید، 1413ق
24. مصباح یزدی ،محمد تقی، اخلاق در قرآن، ج1، چاپ دوم، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1388ش.
25. مفتاح، احمد رضا ،« جایگاه ولایت و عمل در نجات از نظر شیعه»، مجله هفت آسمان، زمستان1386، شماره36
26. موسوی اصفهانی، محمد تقی، مکیال المکارم، قم،چاپ هشتم، انتشارات مسجد مقدس جمکران،ج2
27. یثربی، میر سید محمد ، سیری در آیات ولایت و امامت، چاپ اول، قم: انصاریان، 1387ش
