به مناسبت هفته کتابخوانی وبه هدف بررسی تطبیقی تقریرهای برهان صدیقین در سنت فلسفی اسلامی و تحلیل جایگاه تقریر علامه طباطبایی در میان دیدگاههای فلاسفه پیشین نشست علمی- پژوهشی با موضوع «برهان صدیقین از نظر فلاسفه و علامه طباطبایی» با ارائه حجت الاسلام دکتر منصوررستمی وحضور طلاب واساتید ،مورخ 25آبان 1404 در مدرسه علمیه فاطمه الزهراء(س) اسلام آبادغرب برگزارشد.
دراین نشست سخنران تلاش داشت روشن کند که :1. برهان صدیقین چه جایگاهی در اثبات وجود واجبالوجود دارد؟
2. تقریر علامه طباطبایی چه نوآوریهایی نسبت به تقریرهای گذشته ارائه میدهد؟3. چه نقدها و پرسشهایی در فضای فلسفی امروز درباره این برهان مطرح است؟
ابتدا، تاریخچهای از برهان صدیقین ارائه شد:که ابنسینا برهانی را طرح کرد که در آن از وجود ممکنات به وجود واجب میرسد، وسهروردی نقدهایی مطرح کرد و به اصالت نور تکیه نمود. سپس ملاصدرا با پذیرش اصالت وجود و تشکیک وجود، تقریر جدیدی ارائه کرد که در آن وجودِ هستیشناختی جهان، به نحو مستقیم به واجبالوجود ختم میشود.
سخنران توضیح داد که این جریان فلسفی، زمینه رسیدن به تقریر جدید علامه طباطبایی را فراهم نمود.
در بخش بعدی نشست ، تمرکز بر دیدگاه علامه طباطبایی در «اصول فلسفه و روش رئالیسم» و نیز حاشیههای ایشان بر اسفار بود. نکات اصلی عبارت بودند از:علامه ، صدیقین بودن برهان را در اتکا به خودِ حقیقت وجود میداند، نه به مفاهیم ذهنی و نه به تحلیل ممکنات.ایشان در تقریر خویش بیان میکند که:1) وجود، بدیهیترین مفهوم است.2) واقعیت وجود، لاواقعیتپذیر نیست و در ذات خود نیازمند غیر نیست.3) بنابراین، اصل وجودْ همان واجبالوجود است؛ و کثرات، تعینات و ربطهای ممکناند.
در بخش پایانی نشست، با نتیجهگیری اینکه برهان صدیقین همچنان یکی از بنیادیترین مسیرهای فلسفی برای تبیین وجود واجب است به پایان رسید.
در ادامه چند کتاب معتبر دربارهبرهان صدیقین از دیدگاه فلاسفه اسلامی و نیز تفسیر علامه طباطبایی معرفی شد
1) نجات –ابنسینا 2) الاشارات و التنبیهات –ابنسینا (بهویژه نمط نهم)3) شرح الاشارات –خواجه نصیرالدین طوسی
4) اصول فلسفه و روش رئالیسم (جلد ۵) –علامه طباطبایی با تعلیقات شهید مطهری6) رسائل فلسفی –علامه طباطبایی
