به گزارش پایگاه خبری و رسانهای مدرسه علمیه نرجسیه، دکتر احد محمدی، استادیار و عضو هیأت علمی جغرافیای سیاسی دانشگاه لرستان، در کارگاه «مقالهنویسی» که در مدرسه علمیه نرجسیه برگزار شد، اظهار داشت:
به مقاطع ارشد و دکترا «تحصیلات تکمیلی» گفته میشود زیرا مرحلهی تکمیل آموزش از طریق پژوهش است. در مقطع کارشناسی، دانشجو در مرحلهی سؤال و آموزش قرار دارد، اما در مقاطع بالاتر وارد مرحلهی مسئلهمحوری میشود؛ یعنی باید خود به طرح مسئله و انجام پژوهش بپردازد. پایاننامه و رساله نیز ابزار تکمیل این مرحله هستند.
وی با اشاره به تفاوت میان آموزش نظری و پژوهش عملی، افزود: صرفاً خواندن کتابهای روش تحقیق یا حضور در کلاسها، منجر به توانایی نوشتن مقاله یا کتاب نمیشود؛ بلکه یادگیری پژوهش تنها از راه کار عملی و تجربهی مستقیم امکانپذیر است، همانگونه که شاگرد مکانیکی برای یادگیری باید خود دست به تعمیر بزند تا مهارت یابد.
این استاد دانشگاه با بیان دغدغهی ناتوانی پژوهشی در میان دانشآموختگان، اظهار کرد: متأسفانه حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد فارغالتحصیلان کارشناسی ارشد و ۳۰ تا ۴۰ درصد دانشآموختگان دکترا توانایی نوشتن مقاله یا کتاب علمی ندارند و این ضعف عمدتاً ناشی از نداشتن تجربهی عملی پژوهش است؛ چراکه بسیاری تنها با پرداخت هزینه، پایاننامهی خود را تهیه کردهاند.
وی با تأکید بر لزوم آشنایی پژوهشگران با ابزارهای ضروری علمی، تصریح کرد: برای انجام یک کار پژوهشی، تسلط بر نرمافزار Word جهت نگارش و فهرستبندی خودکار، آشنایی با PowerPoint برای دفاع و ارائه، داشتن لپتاپ و پرینتر برای کار مستقل، و سرعت تایپ بالا ضروری است. همچنین رعایت ویرایش و سجاوندی بر اساس کتاب «راهنمای ویرایش» غلامحسین غلامحسینزاده از انتشارات سمت، از نیازهای پایهای هر پژوهشگر است.
محمدی در ادامه خاطرنشان کرد: هر پژوهش علمی دارای ساختاری ثابت است که شامل عنوان، چکیده و واژگان کلیدی، مقدمه، روش پژوهش، مفاهیم و چارچوب نظری، یافتهها، جمعبندی و نتیجهگیری و در نهایت منابع و مآخذ میباشد. روند نگارش نیز همواره از کل به جز است؛ بهگونهای که در مقدمه، ابتدا کلیات بیان و سپس موضوع خاص پژوهش مطرح میشود، و همین منطق در چکیده و نتیجهگیری نیز تکرار میشود.
وی با معرفی پایگاههای علمی معتبر یادآور شد: پایگاه نورمگز برای مجلات تخصصی علوم انسانی، SID برای مقالات علمی کشور، IranDoc برای پایاننامهها و رسالهها، و همچنین Google Scholar، Scopus، Springer و Wiley از جمله منابع ارزشمند پژوهشی هستند. پژوهشگر باید با عضویت در نورمگز و جستوجوی هدفمند مقالات مرتبط با موضوع خود، منابع مورد نیاز را تهیه کند.
در پایان، دکتر محمدی تأکید کرد: پژوهش مهارتی است که تنها با تمرین و کار عملی حاصل میشود. ابزار، نرمافزار و مهارت نگارش پایههای اصلی کار پژوهش هستند و ساختار علمی تحقیق در سراسر دنیا مشابه است؛ تفاوتها تنها در جزئیات و قالب نگارش است.
