پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قرآن كريم يگانه كتاب آسماني ،جامع ترين آموزه هاي وحياني را در اختيار بشر قرار مي دهد. برخي از معارف نهفته در قرآن فراتر از فهم مردم است، بنابراين دستيابي صحيح به آنها نيازمند شرح وتبيين دارد كه دو مفسر عاليقدرعلامه طباطبايي و آيت الله جوادي آملي به تفسير اين كتاب بزرگ پرداخته اند. هر چند روش يكسان قرآن به قرآن را بكار بردند اما افتراقاتي با يكديگر دارند. در اين تحقيق سعي شده است؛ افتراقات تفسيري اين دو بزرگوار به بيان نقش و اهميت حقوق فردي و اجتماعي زن كه قوانين آن با عنوانهاي؛ ازدواج، مهريه، ارث، طلاق و معاشرت معروف در قرآن بيان شده است، بررسي نمايد. مانند اين در برداشت از آيه 4 سوره نساء در مورد بخشش رضايتمندانه مهريه درتفسيرعلامه طباطبايي مي‌فرمايد: شوهر نمي تواند در مهريه همسرش تصرف كند حتي در آن صورتي كه خود همسر راضي باشد كه جمله (فان طبن لكم عن شي منه نفسا فكلوه هنيئا مريئا) تصرف در مهريه را به طيب نفس زن مشروط نموده كه تاكيد جمله قبل است و هم حكم بخوريد، حكم وصفي است نه تكليفي؛ يعني معناي بخوريد اين است كه خوردن آن جايز و حلال است نه اينكه خوردن مال همسر واجب. اما آيت الله جوادي آملي مي فرمايد: منظور از "طيب نفس" در آيه همان رضايت قلبي، بي هيچ شك و شبهه اي در دل است؛ يعني طيب نفس جامع تصرفات رايگان و با عوض است. زناني كه مهريه را از روي احساسات ببخشند نه با رضايت قلبي، زيرا پس از مدتي پشيمان ميشوند و رجوع به مهر بعد از بذل آن به شوهر ميكنند، بايد برگردانده شود. يكي از مهره‌هاي اصلي اقتصاد تبيين حدود و احكام ثروت است كه بخشي مربوط به زمان زنده بودن اشخاص و قسمت ديگر براي پس‌از مرگ آن‌هاست كه در قرآن به‌صورت آيات ارث، وصيت و مال يتيم، بيان شده است. زنان مانند مردان نيز از ميراث والدين و خويشاوندان شان داراي سهم هستند چنانچه آن‌ها را داراي استقلال اقتصادي معرفي مي‌كند. اسلام در توزيع مسئوليت‌هاي خانوادگي و اجتماعي، با ملاحظه وضعيت بدني و توانايي‌هاي زن و مرد، برخي مسئوليت‌ها مانند مديريت خانواده را به مرد سپرده است و اين به‌معناي فضيلت ذاتي مرد بر زن نزد خداوند نيست. . واژگان كليدي: افتراقات، تفسير، حقوق، نساء، مباني، مفردات